8-րդ դասարան, Հայոց լեզու․ Երրորդ ուսումնական շրջան

10.03.2025

Աշխատանք դասարանում 

Ձայնարկություն՝ զգացմունք, հուզմունք, կոչ, նմանաձայնություն արտահայտող բառեր:
1. Տրված նախադասություններում ընդգծի՛ր ձայնարկությունները:
-Փի՜շտ, հեռու գնա ափսեի մոտից:
-ՈՒխա՛յ, հաճելի է այս ջուրը խմելը:
-Հե՜յ, որտեղ եք:

Ձայնարկությունները լինում են երեք տեսակ.

·                    զգացական

·                    կոչական

·                    նմանաձայնական

 

2. Ձայնարկությունների շարքերի դիմաց գրի՛ր տեսակը, նշի՛ր՝ ինչ են արտահայտում:
Ա.Է՜յ, Էհե՛յ, ծո՜, ա՜, փի՜շտ, տո՜...
Բ. ա՛խ, վո՛յ, ո՛ւխ, օ՛, օ՛յ, ջա՛ն, պա՛հ...
Գ.ծի՛վ-ծի՛վ, ծուղրուղո՜ւ,խը՜շշ, բը՛զզ, ճը՛ռռ

Ձայնարկությունները նախադասության անդամ չեն դառնում:
Ձայնարկությունները կազմությամբ լինում են պարզ և բարդ:
3. Գրի՛ր տրված ձայնարկությունների կազմությունը՝ ա՛խ, վա՛յ, վա՛յ-վա՛յ, հե՜յ վախ, բը՛զզ, ջա՛ն:
պարզ-
բարդ-

Ձայնարկությունների ուղղագրությունը.

·                    միության գծիկով գրվում են կրկնավոր հարադրությունները՝ հա՛յ-հա՛յ, վա՜շ-վի՜շ...

·                    անջատ գրվում են հարադրական բարդությունները՝ հա՜յ հա, զը՜նգ հա զը՜նգ ...

·                    եթե ձայնարկության միակ վանկարար հնչյունը ը-ն է, գրվում է՝ թը՜խկ, հը՜մ...

4. Կետադրի՛ր նախադասությունները.

Այ մարդ ինչ ենք անելու:

Հեյ ուր եք գնում:

Օ ինչպես մինչև հիմա գլխի չէի ընկել:

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Տրված բառերին ավելացնելով ինչքա՞ն, ինչպե՞ս, ե՞րբ, ո՞ւր հարցերին պատասխանող լրացումներ` կազմի´ր բառակապակցություններ: Անհանգստանալ, սովորել, ուղևորվել, կեղտոտվել:

 

2.Տրված բառակապակցությունների մեջ ընդգծի´ր այն բառը, որ գլխավորն է (լրացյալը), և գրի՛ր, թե ի՛նչ հարցի է պատասխանում լրացումը:
Օրինակ`

հրաշագործ դեղ - ինչպիսի՞ դեղ:

Մեքենաների օգնությունը, լավ բերք, արդյունաբերական ձեռնարկություններ, ֆիզիկոսների ընկերություն, գործարանի ծխնելույզներ, հատել անտառը, քաղաքում հանդիպել, ընկերներին հրավիրել, արագ տարածվել, հանդիպել խոչընդոտների:

07.03.2025

Աշխատանք դասարանում 

Աշխատել անհատական նախագծերով՝

• Ստեղծագործական աշխատանքներ․ գրել շարադրություններ, պատմություններ տարբեր թեմաներով․ առաջարկվող վերնագրեր։ 
• Ընթերցանություն․ կարդալ նախընտրած ստեղծագործությունը, գրավոր վերլուծել բլոգում։ Ընթերցանության նյութեր
• Թարգմանություն․ սեփական հետաքրքրությունների շուրջ կարճ նյութերի թարգմանություն տիրապետած լեզվից։
• TV նախագծերի ստեղծում․ սցենարի մշակում, նկարահանում, մոնտաժ, հրապարակում,  
• Լեզվական առաջադրանքների, խնդիրների, գլուխկոտրուկների, խաչբառի կազմում, 
• Թատերական բեմադրություններ, թղթե թատրոն, տիկնիկային թատրոն, մեդիաթատրոն․․․․
• Ընթերցել ամսագրային նյութերը և նյութերի տակ գրել կարծիքներ՝ 

Գրաշխարհ
Ես եմ
Պատուհան

• Այլ, առաջարկեք․․․

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Տրված բառերին ում, ի՞նչ(ը), ինչի՞ն, ինչո՞վ հարցերին պատասխանող լրացումներ ավելացնելով՝ կազմի՛ր բառակապակցություններ:

Սիրել, կտրտել, մատուցել, մոտեցնել, հանգստացնել:

05.03.2025

Աշխատանք դասարանում 

Գործնական քերականություն
Շաղկապ-իրար կապել, շաղկապել: Շաղկապները իրար են կապում նախադասությունները կամ նախադասության անդամները: 
Բաժանվում են երկու տեսակի
Համադասական՝ և, ու, բայց, իսկ, սակայն, այլ, կամ, էլ, նաև, այլև, ապա, այսինքն, ուրեմն  և այլն: (Կապում են նախադասության համազոր անդամներ կամ համազոր, համադաս նախադասություններ)
Օրինակ՝ Ահել ու ջահել իրարով անցան:
Կա Մեծարենց, կա Տերյան, և բազում ուրիշ պոետներ կան:

Ստորադասական ՝ որ, թե, եթե, նախքան, որպեսզի, որովհետև, թեև, թեկուզ, թեպետև, մինչ, մինչև, մինչդեռ, քան և այլն: (Բարդ նախադասության մեջ ստորադաս ՝ երկրորդական նախադասությունը կապում են  գերադաս , գլխավոր նախադասությանը)
Օրինակ՝ Գևորգի առաջարկը նա ընդունեց, որովհետև հավատաց քաջությանը:

 

1. Փորձի՛ր բացատրել տրված խմբերի նախադասությունների տարբերությունը (ուշադրությո՛ւն դարձրու

 նրանց մեջ մտնող նախադասությունների հարաբերությանը) և անվանի՛ր խմբերից յուրաքանչյուրը:

Ա. Շների ծառայությունների մասին կարելի է երկար գրել, կարելի է նաև նրանց պատվին կանգնեցված հուշարձանների մասին պատմել:
Լճում ձկների տեսակները շատացել են, և կերի պակաս է նկատվում:
Սիգը  դրսից է բերվել Սևան և այստեղ իր բազմացման համար նպաստավոր պայմաններ է գտել:

Հողը ոչ թե օգնում է բույսերին, այլ խանգարում է նրանց աճին:
Բ. Մ. թ. ա. IV ղարում շունն է արթնացրել Կորնթոս քաղաքի կայազորին, երբ թշնամին գաղտագողի մոտեցել է քաղաքին:
Ճապոնացի գիտնական Նոդզավան ասում է, որ հողը բոլորովին էլ չի նպաստում բույսերի աճին:
Գետերի հոսանքում էլ ձուկն ազատ երթևեկելու հնարավորություն չունի, քանի որ ամենուրեք 

դրված են ջրմուղ սարքեր ու կայաններ:
Սևանում համեմատաբար բարվոք  է սիգ ձկան վիճակը, որը դրսից` ռուսական Լադոգա և Չադ լճերից է 

բերվել:

 

2.Տրված բարդ նախադասությունները երկու խմբի բաժանի՛ր` ըստ նրանց մեջ մտնող նախադասությունների հարաբերության:

Երբ պորտուգալացիները հայտնագործեցին Սուրբ Հեղինե կղզին, նա պատված էր համատարած անտառով:
Կղզյակում խոզեր ու այծեր թողեցին, որ նավաբեկությունից տուժած մարդիկ կարողանան որոշ ժամանակ

 այնտեղ ապրել:
Ամենուրեք բավականաչափ կենդանիներ կային, և մարդիկ չէին մտածում դրանց վերանալու մասին:

Որսորդությունը դարձավ նաև սպորտ, իսկ սպորտին հատուկ է ռեկորդներ սահմանելու ձգտումը:
Արևելյան մի տիրակալ տիրակալ հռչակվեց նրանով, որ անձամբ հազար առյուծ խփեց:
Մի ժամանակ առյուծների մռնչյունը լսվում էր Հունաստանից մինչև Հիմալայան լեռների ստորոտը, բայց այսօր այդ վայրերում առյուծներ չկան:

3. Փորձի՛ր տրված նախադասությունները լրացնել:

1-ին վարժության ... խմբում բարդ ստորադասական նախադասություններ են. դրանց կազմի մեջ մտնող նախադասություններից մեկը ... է, մյուսը`…:
... խմբում բարդ համադասական նախադասություններ են, դրանց կազմի մեջ մտնող նախադասությունները...:
 Համադաս նախադասություններն ու նախադասության համադաս անդամները կարող են կապակցվել .... շաղկապներով:
Երկրորդական նախադասությունները գլխավորի հետ կապվում են.... շաղկապներով կամ հարաբերական դերանուններով:

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Զույգ նախադասությունները միացրո՛ւ, մեկ բարդ նախադասություն դարձրո՛ւ ` քանի ձևով կարող ես:

Փողոցի ծայրը բաժանվում է նեղ ճանապարհների: Դրանք տանում են դեպի այգիները:
Զրույցը լռում էր: Նրանք լսում էին ջրերի ձայնը:
Գուցե այդպիսին է եղել աշխարհը այն ժամանակ: Քարածուխի հսկա շերտեր են գոյացել և շերտերի վրա պահել վաղուց անհետացած բույսերի ու սողունների հետքեր:
Վեր բարձրանալիս որսորդը զգաց: Մեկը հետևում է իրեն:
 Անունը Ծիրանի տափ է: Ծիրանի ոչ մի ծառ չկա այնտեղ: 
ժամանակին հսկաներ են ապրել: Իհարկե, այդ ձորերը նրանց համար առուներ են եղել:
Շինականին քարափի գլխի հովը դուր եկավ: Կալին կալսածը հեշտ կլիներ քամուն տալ:
Ես ուրախ կլինեմ: Ամեն ինչ կկարգավորվի:
Դու քաջ ես ու անձնվեր: Դու կարդարացնես մեր հույսերը: Մարդու արյունատար մազանոթների ընդհանուր 

երկարությունը հարյուր հազար կիլոմետրի է հասնում: Դա հասարակածից երկուսուկես անգամ երկար է:

2. Ըստ տրված կաղապարների`նախադասություններ կազմի´ր: Բարդ համադասակա՞ն, թե՞ստորադասական նախադասություններ ստացվեցին:

……………, և……………..:

……………, ու…………….:

……………, կամ………….:

……………, և………………:

……………, կամ…………..:

Ե՛վ…….., և՛………..:
Ո՛չ………., ո՛չ………:
Թե՛………., թե՛………:
Կամ………., կամ………:

……………….., թե՞…………….:

03.03. 2025

Աշխատանք դասարանում 

Ինքնաստուգում՝ մակբայ ։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Նախադասությունների մեջ շարադասության (բառերի դասավորության) սխալ կա. ուղղի՛ր:

Բարձր ու երկարաձիգ գորտն սկսեց կռկռալ:
Աղմուկի միջց հուսահատ մեզ էին հասնում օգնության կանչերը: Հայտնվեցին միանգամայն յուրահատուկ իրիկնային ձայները` ռիթմիկ գվվոց ու բարձր, բեկբեկուն մռնչյուն:
Քարացած նայում էր իրիկնային տերևների ու թփերի տարուբերումին, կարծես առաջին անգամ էր տեսնում:
Արահետը ոչ թե գնում էր դեպի գյուղը ուղիղ գծով, այլ շարունակ ծառերի մեջ գալարվելով:
Սա հսկայի այն կոշիկն է, որը հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան:
Տեսանք ավտոբուսի այն վարորդին, որով եկել էինք:

2. Տրված բառերով կազմի՛ր բառակապակցություններ` նրանց ավելացնելով ինչպիսի՞, ո՞ր, ո՞ւմ, ինչի՞ հարցերին պատասխանող լրացումներ:

Կրակ, ջուր, հող, օդ, երեխա, տուն:

28.02.2025

Աշխատանք դասարանում 

Աշխատել անհատական նախագծերով՝

• Ստեղծագործական աշխատանքներ․ գրել շարադրություններ, պատմություններ տարբեր թեմաներով․ առաջարկվող վերնագրեր։ 
• Ընթերցանություն․ կարդալ նախընտրած ստեղծագործությունը, գրավոր վերլուծել բլոգում։ Ընթերցանության նյութեր
• Թարգմանություն․ սեփական հետաքրքրությունների շուրջ կարճ նյութերի թարգմանություն տիրապետած լեզվից։
• TV նախագծերի ստեղծում․ սցենարի մշակում, նկարահանում, մոնտաժ, հրապարակում,  
• Լեզվական առաջադրանքների, խնդիրների, գլուխկոտրուկների, խաչբառի կազմում, 
• Թատերական բեմադրություններ, թղթե թատրոն, տիկնիկային թատրոն, մեդիաթատրոն․․․․
• Ընթերցել ամսագրային նյութերը և նյութերի տակ գրել կարծիքներ՝ 

Գրաշխարհ
Ես եմ
Պատուհան

• Այլ, առաջարկեք․․․

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Փետրվար ամսվա ինքնագնահատում։ 

26.02.2025

Աշխատանք դասարանում 

Կապ
1. Դուրս գրի՛ր կապերը: 
Հարյուր իննսուներեք, թե, դու, անշուշտ, դանդաղ, վրա, թութակ, բոլորը, վա՜յ, մասին, հավանաբար,

 մտերմանալ, հովիվ, որպեսզի, արագ, երրորդ, կացին, ա՜խ, դեղին, ընկերանալ, երկար,  կրկնել, է՜, բացի, որովհետև, հնգական:

2. Ընդգծի՛ր կապերը:
Հայրենիքի համար պետք է պատրաստ լինի ամեն զոհողության:
Սեղանի վրա դրված էր ծաղկաման, իսկ ծաղկամանի մեջ ծաղիկներ կային:

Կապերն արտահայտում են հոլովական իմաստներ՝ կատարելով հոլովական վերջավորությունների դեր: Օրինակ՝ սեղանի վրա-սեղանին
Չեն հոլովում, նախադասության անդամ չեն դառնում:

 

3.Ընդգծված բառերը որտե՞ղ են գործածվել որպես կապ, որտե՞ղ` որպես այլ խոսքի մասեր (կապերն ընդգծի՛ր):

Առաջ նա բոլորովին չէր մտածում իր արարքների մասին:
 Որոշել էր ծովափ գնալուց առաջ լողալ սովորել:
Սեղանի վրա  թափթփված թղթերի ու գրքերի մեջ մի կաշեկազմ տետր կար:
Երեսից հասկացա, որ բոլորովին էլ գոհ չէ:

 

Կապերը դրվում են կապվող գոյականից, դերանունից և գոյականաբար գործածված այլ բառից առաջ կամ հետո. այդ պատճառով էլ կոչվում են նախադրություններ կամ հետադրություններ: Կան մի քանի կապեր, որոնք դրվում են կապվող բառից և՛ առաջ, և՛ հետո, օրինակ՝ բացի Արամից, Արամից բացի....

4. Տրված նախադասությունների մեջ ընդգծի՛ր կապերը, նշի՛ր տեսակը:
Ձիերի երամակը արածում է կանաչ լանջի տակ:
Ամպի տակից ջուր է գալիս...
Առանց նրա փաստաթղթերի, չէր կարող դուրս գալ:

5. Ուղղի՛ր սխալները:
Նվագում է դաշնամուրի վրա:
Այդ որոշման հետ բոլորը ծանոթացան:
Կանգնել է մայթի վրա:
Ինձ մոտ ոչ մի նորություն չկա:

6. Գրի՛ր տրված կապերի կազմությունը՝ դեպի, առ, դեմ, ի հաշիվ, նախքան, ընդդեմ, մեջ, մոտ, ըստ, նկատմամբ:
Պարզ
բարդ

7. Կետադրի՛ր նախադասությունները, ուշադրություն դարձրո՛ւ կապերի կետադրությանը:
Բացի Կարենից բոլորն ընդունեցին իրենց մեղքը:
Իբրև ճանաչված վիրաբույժ Սուրենի քեռին մրցակից չուներ:
Հերթով ներս էին մտնում և կանգնում նրա բոլոր զինվորները որպես անդավաճան եղբայրներ:
Վաղուց մահացել է Օհան ամին և թաղված է այս ծառի տակ իր սրտի ուզածի համաձայն:

 Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Տրված նախադասությունները դարձրո՛ւ ժխտական: Ուշադրություն դարձրո՛ւ ընդգծված դերանուններին և մակբայներին:

Բոլոր մարդիկ վազում էին հոսանքի ուղղությամբ:
Այդպիսի երևույթները բավականին հաճախ են նկատվում:
 Լիովին հնարավոր է ուրիշ վայրերում էլ կիրառել նման միջոցառումներ:
Քամին դեռ փչում էր:
Ինչ-որ մեկը լուսամուտներին թուղթ էր կպցրել:
Պատերազմը քայքայել էր ամբողջ տնտեսությունը:
Այստեղ տարվա բոլոր տեղումները լինում են միայն գարնանը:

2. Տրված նախադասությունները դարձրո´ւ հաստատական: Ուշադրությո´ւն դարձրու ժխտական դերանուններին հ մակբայներին:

Ոչ մի հնար նրան չէր օգնի կրճատելու ժամանակը:
Ոչ մի առագաստանավ քամուն հակառակ շարժվել չի կարող:
 Ոչ ոք զբոսնելու ցանկություն չուներ:
Իբր միջատներին թունավորող այդ դեղը բոլորովին վնաս չէր տալու այլ կենդանի էակների:
Այդ փաստարկներն ամենևին չհամոզեցին մարդկանց:
Ոչ մեկը հիացած չէր այդ փոշով:
Վաղուց ոչինչ չենք լսել այդ մասին:

24.02.2025

Աշխատանք դասարանում 

1.       Փակագծերում տրված տարբերակներից ընտրե՛ք ճիշտը։

Ես ձեզ /բազմիցս, բազմիցս անգամ/ զգուշացրել եմ։

Ռուսերեն այնքան գիտի, որ /հազվագյուտ, հազվադեպ / է օգտվում բառարանից։

Կարծում եմ՝ պետք է /միաժամանակ, միառժամանակ/ սպասել մինչև կճշտվեն որոշ հանգամանքներ։

Ես ձեր կարծիքը /ամբողջովին, բոլորովին/ ընդունում եմ և պատրաստեմ պաշտպանելու այն։

Տնօերենը / խստիվ, խստիվ կերպով/ արգելել է դասերի հաշվին այլ գործով զբաղվելը։

Բոլորը / հոտնկաց, հոտնկայս/ ծափահարում էին պատանի ջութակահարին։

Մրցույթի արդյունքները /առայժմ, առայժմս/ չեն հրապարակվել, բայց ես չեմ կասկածում իմ հաղթանակին։

Մեր փողոցի նոր գետնանցումը /արդեն, այլևս/ գործում է։

2.       Ընդգծե՛ք չափի երեք մակբայ։

Հիմնականում, դանդաղ, ամբողջովին, գյուղից գյուղ, վաղօրոք, եռակի։

3.       Ընդգծե՛ք ձևի երեք մակբայ։

Դանդաղ, փոքրիշատե, հավետ, հանկարծ, ուշիուշով, ամենուրեք։

4.       Ընդգծե՛ք ժամանակի երեք մակբայ։

Ավելի, ուշ, ապա, ձեռաց, այլևս, գյուղեգյուղ։

5.       Ընդգծե՛ք մակբայները։

Այդ հանկարծակի հանդիպումը մեզ շատ շփոթեցրեց։

Կարճ ժամանակում երիտասարդի կյանքում անսպասելիորեն տեղի ունեցավ փոփոխություն։

Սպարապետի ազնվորեն հպարտ հայացքը վկայում էր նրա մեծ հոգու մասին։

 Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

.Ըստ տրված կաղապարների բարդ նախադասություններ կազմի՛ր: 

Այնքան……………, ինչքան (որքան)……….:

Այնպես…………., ինչպես…………:

Այնտեղ…………., որտեղ (ուր)…………:

Երբ……………., հենց այդ ժամանակ …………:

Հենց որ…………, ……………….:

……………….., այնպես որ…………..:

……………….., մինչդեռ………….:

Քանի դեռ…………,…………:                                           :

…………………., թե………………:

19.02.2025

Աշխատանք դասարանում 

Կարդում ենք Թումանյան

• Իմ երգը,
• Երկու սև ամպ,
• Պատրանք
• Ախ, ես երանի , 
• Մեր ուխտը, 
• Թմկաբերդի առում 

Գրքի տոն

Նախագծային աշխատանքներ ՝

• Առաջարկում եմ ընթերցել- սիրելի գրքի առաջարկում տեսանյութի, բլոգային պատումի ձևաչափով,
• Իմ գրադարանը․ ընտանեկան գրադարանի ներկայացում, 
• Գրքերի, գարադարանների մասին տարատեսակ թարգմանություններ, հանրամատչելի տեսանյութերի պատրաստում։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Ամբողջացնել ,,Գրքի տոն,, և ,,Կարդում ենք Թումանյան,, նախագծերը։ 

Նախագծային աշխատանքներ ՝

• Առաջարկում եմ ընթերցել- սիրելի գրքի առաջարկում տեսանյութի, բլոգային պատումի ձևաչափով,
• Իմ գրադարանը․ ընտանեկան գրադարանի ներկայացում, 
• Գրքերի, գարադարանների մասին տարատեսակ թարգմանություններ, հանրամատչելի տեսանյութերի պատրաստում։ 

17.02.2025

Աշխատանք դասարանում 

Մայրենի լեզվի ֆլեշմոբ։    Առաջադրանքների քննարկում։ 

• Ընթերցել ամսագրային նյութերը և նյութերի տակ գրել կարծիքներ՝ 

Գրաշխարհ
Ես եմ
Պատուհան

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1.Տեքստն այնպես փոխադրի՛ր, որ փղերի ոչնչացման համար մտահոգություն զգացվի:

Առաջիկա տասնամյակում Փղոսկրի ափն առանց փղերի կարող է մնալ: Փղոսկրի ափի բնության պահպանության ընկերությունը հաղորդում է, որ միայն վերջին տասնամյակում այդ կենդանիների գլխաքանակը հանրապետությունում պակասել է, ութ հազարից հասել է երեք հազարի:
Փղերի լրիվ ոչնչացում է սպառնում նաև շատ ուրիշ վայրերում, որտեղ որսագողերի և փղոսկր վաճառողների դեմ ոչինչ չի ձեռնարկվում: Նրանք ձեռք բերած «ապրանքը» մաքսանենգությամբ հասցնում են Փարիզ, Լոնդոն ու Տոկիո և մեծ շահույթով վաճառում են:

14.02.2025

Աշխատանք դասարանում 

Մայրենի լեզվի ֆլեշմոբ։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Աշխատել անհատական նախագծերով՝

• Ստեղծագործական աշխատանքներ․ գրել շարադրություններ, պատմություններ տարբեր թեմաներով․ առաջարկվող վերնագրեր։ 
• Ընթերցանություն․ կարդալ նախընտրած ստեղծագործությունը, գրավոր վերլուծել բլոգում։ Ընթերցանության նյութեր
• Թարգմանություն․ սեփական հետաքրքրությունների շուրջ կարճ նյութերի թարգմանություն տիրապետած լեզվից։
• TV նախագծերի ստեղծում․ սցենարի մշակում, նկարահանում, մոնտաժ, հրապարակում,  
• Լեզվական առաջադրանքների, խնդիրների, գլուխկոտրուկների, խաչբառի կազմում, 
• Թատերական բեմադրություններ, թղթե թատրոն, տիկնիկային թատրոն, մեդիաթատրոն․․․․
• Ընթերցել ամսագրային նյութերը և նյութերի տակ գրել կարծիքներ՝ 

Գրաշխարհ
Ես եմ
Պատուհան

• Այլ, առաջարկեք․․․

12.02.2025

 Աշխատանք դասարանում

1. Դուրս գրի՛ր մակբայները, գրի՛ր տեսակը: 

Դուք քաջաբար պաշտպանեցիք ձեր իրավունքները:

Հավաքեց իր իրերը և իսկույն դուրս գնաց:

Նստեց աթոռի մոտ և սկսեց դանդաղ գրել: 

Շուտով կբացվի լույսը, կսկսեն հայտնվել լույսի կտորները:

Շտապ փնտրում էր Կատյային, բայց թե ինչ էր ուզում, չիմացա:

Նա քիչ-քիչ հանդարտվեց, դադարեց գոռալ: 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Պատմություն հորինի՛ր, որն ավարտվի այսպես`

Այս պատմությունը ցույց է տալիս, որ հարազատ միջավայրից դուրս հայտնված մարդուն պետք է օգնել ու նեցուկ լինել, մինչև որ նոր տեղին հարմարվի:

 

10.02.2025

 Աշխատանք դասարանում

Մակբայ
Գործողության տեղ, ժամանակ, ձև, չափ ու քանակ ցույց տվող բառերը կոչվում են մակբայ: 
Գոյականից և այլ խոսքի մասերից տարբերվում են նրանով, որ չեն հոլովվում և 

հոդ չեն ստանում, այսինքն մակբայը չթեքվող խոսքի մաս է: 
Օրինակ՝
Միշտ ուշանում է: 
Մակբայները չունեն որոշակի ձև, բայց կան մի քանի ածանցներ, որոնցով 

կազմվում են մակբայները: Դրանք են՝

·                    (ա)բար-հայրաբար, հերոսաբար

·                    (ա)պես-նյութապես, գաղափարապես

·                    որեն- համառորեն, մարդկայնորեն

·                    ովին-ամբողջովին, լիովին

·                    ակի-շեշտակի, շեղակի

1. Կարդա՛, ցույց տուր, թե  որ բառերին են լրացնում ընդգծված մակբայները, , որոշի՛ր, թե գործողության ինչն են ցույց տալիս դրանք: 

Ծերունին տխուր մտահոգության մեջ վեր կացավ, վրանի վարագույրները ցած թողեց և իսկույն դուրս գնաց: Սամվելը մի քանի րոպե մնաց լռության մեջ: Մի քանի անգամ վեր առավ մագաղաթի թերթերը, կամենում էր գրել, բայց դարձյալ ցած 

դրեց: Նա վեր կացավ, արագ ետ քաշեց վարագույրի մի եզրը, նստեց, կրկին առավ մագաղաթյա թերթը և սկսեց դանդաղ գրել: 

 

Տեղի մակբայ

Նախադասության մեջ լինում են տեղի պարագա և պատասխանում են որտե՞ղ, 

ո՞ւր հարցերին: Օրինակ՝ Երկրերկիր տարածվեց քաջ ասպետի համբավը: 

Տեղի մակբայներեն են՝ ամենուր, ամենուրեք, այլուր, բերնեբերան, բերնից բերան, դեմ առ դեմ, դեմ դիմաց, դեմուդեմ, դեսուդեն, դեմ հանդիման, դռնեդուռ, գյուղեգյուղ, երկրեերկիր,հետ կամ ետ, ընդառաջ, հեռու, մեջտեղ, պատն ի վեր, սարն ի վեր, վար, վեր, տեղ-տեղ: 

2. Գտի՛ր  մակբայները: 

Նրանք գյուղեգյուղ փնտրում էին սարերում հայտնված մարդուն: 

Հորիզոնը տեղ-տեղ շատ բարձր էր: 

Քամին գույնզգույն տերևները դեսուդեն էր քշում: 

Վայրի գազանները քարեքար ընկան, իրենց բներից փախան: 

3. Երգել, խաղալ, ապրել բայերի հետ գործածի՛ր համապատասխան տեղի 

մակբայներ: 

Ժամանակի մակբայ

Ցույց է տալիս գործողության կատարման ժամանակը։ Պատասխանում են ե՞րբ հարցին։

Ընդգծիր ժամանակի մակբայները։

Այժմ փորձում եմ լինել ավելի խոհեմ։

Ժամ առ ժամ փոխվում են իրադարձությունները։

Չնայած չգիտեր, բայց նախապես վերցրել էր իր ընդմիջումը։

Ընկերներն ասել էին՝ մշտապես չես կարող այդ աշխատանքով զբաղվել։

Օրը պայծառ էր, արդեն բացվել էր գարնանային առավոտը։

 

Ձևի մակբայ

Ցույց են տալիս գործողության կատարման ձևը, պատասխանում են ինչպե՞ս հարցին։

Ընդգծի՛ր ձևի մակբայները։

Իսկույն վազեց մայրիկի մոտ։

Նա լսեց ցածր ձայն, հանկարծ դուրս թռավ մի եղնիկ և զարմացած նայեց իրեն։

Զինվորները քաջաբար կռվեցին մինչև վերջ։

Փոքրիկ աղջիկը շարունակ պատմում էր իր արկածները ։

Երիտասարդները կողք կողքի զրուցում էին՝ ուշադրություն չդարձնելով կաթկթող անձրևին։

Ներկաները միաձայն հաստատեցին իրենց որոշումը։

Ցած թռավ ձիուց և սկսեց արագորեն հավաքել թափված մետաղադրամները։

 

Չափ ու քանակի մակբայներ

Ցույց են տալիս գործողության կատարման չափը, քանակը, նրա սաստկությունը, տարածման աստիճանը, սահմանը։

Պատասխանում են ինչքան, որքան, որչափ, ինչ աստիճանի հարցերին։

Գտի՛ր չափ ու քանակի մակբայները։

Պատվիրատուն բազմիցս դիմել է , բայց մնացել է անպատասխան։

Կիսով չափ լցրել է բաժակը։

Բացեց պայուսակը և մեկիկ-մեկիկ շարեց իրերը։

Նա մտածում էր, տեղի ունեցված իրադարձության մեջ մասամբ մեղավոր էր և ինքը։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Տրված նախադասությունները դարձրո՛ւ ժխտական:

Մայրս այս պտուղները սիրում է:
Նշանաբառը բոլորը գիտեն:
Պարտեզում գեղեցիկ վարդ էր բացվել:
Ես վաղուց փնտրում էի այս իրը:
Մի քանի երեխաներ խաղում էին բակում:
Ջրաղացը հին օրերի երգն էր երգում:
Կաթի ամբողջ սերը պահել էր միջնեկ որդուն:

07.02.2025

 Աշխատանք դասարանում

Բառարանային ֆլեշմոբ

Առաջին բառարան գրողներից էր Մխիթար Սեբաստացին, ում ծննդյան օրը՝ փետրվարի 7-ին, կրթահամալիրում ավանդաբար իրականացվում է «Բառարանային ֆլեշմոբ» նախագիծը։

Առաջադրանք՝

Ուսումնասիրել բառարանները, նրանց առանձնահատկությունները, կազմել բառացանկ։ 

• Արևմտահայերէն-Արևելահայերէն նոր բառարան․ հեղինակ՝  Ռուբեն Սաքապետոյան, 
• Հայէրեն արմատական բառարան․ հեղինակ՝ Հ․ Աճառեան,
• Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան,
• Եվրոպական փոխառեալ բառեր հայերէնի մեջ
• Գրաբարի բառարան
• Հայոց լեզվի բարբառային բառարան
• Միջին հայերենի բառարան

Այլ առաջադրանքներ, ստեղծե՛ք՝

• Սեբաստացիական բառերի բառարան, 
• Անհատական բառարան․ այն բառերը, որոնք դուք շատ եք օգտագործում,
• Տերյանական բառերի բառարան, 
• Սոցիալական ցանցերի բառարան, 
• Ճամբարային բառերի բառարան,
• Այլ՝ ձեր առաջարկով։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Աշխատել անհատական նախագծերով՝

• Ստեղծագործական աշխատանքներ․ գրել շարադրություններ, պատմություններ տարբեր թեմաներով․ առաջարկվող վերնագրեր։ 
• Ընթերցանություն․ կարդալ նախընտրած ստեղծագործությունը, գրավոր վերլուծել բլոգում։ Ընթերցանության նյութեր
• Թարգմանություն․ սեփական հետաքրքրությունների շուրջ կարճ նյութերի թարգմանություն տիրապետած լեզվից։
• TV նախագծերի ստեղծում․ սցենարի մշակում, նկարահանում, մոնտաժ, հրապարակում,  
• Լեզվական առաջադրանքների, խնդիրների, գլուխկոտրուկների, խաչբառի կազմում, 
• Թատերական բեմադրություններ, թղթե թատրոն, տիկնիկային թատրոն, մեդիաթատրոն․․․․
• Ընթերցել ամսագրային նյութերը և նյութերի տակ գրել կարծիքներ՝ 

Գրաշխարհ
Ես եմ
Պատուհան

• Այլ, առաջարկեք․․․

05.02.2025

 Աշխատանք դասարանում

1.   Առանձնացրո'ւ գոյականները, ածականները, բայերը և գրի՛ր դրանց առանձնահատկությունները։ Մյուս խոսքի մասերն ուղղակի նշել։ 

Ձին լայն մարմնով ճեղքում էր լեռնային օդի սառն ալիքները: 

2. Բայերն ըստ կազմության լինում են պարզ և ածանցավոր: Տրված են բայեր, բաժանի՛ր խմբերի: Թարմացնել, խմել, կռվել, վախեցնել, ներկոտել, խաղացնել, երգել, փախչել:

Պարզ-
Ածանցավոր -

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Սկզբից տասը-տասներկռւ նախադասություն ավելացրո՛ւ, որ ամբողջական տեքստ դառնա:

Նորից երկնքում լողում էր լուսինը: Կաթնավուն լույսի մեջ ուրվագծվում էին լեռները:  Քամին շոյում էր տղայի դեմքը, և քաղաքը կանչում էր բյուրավոր լույսերով:

03.02.2025

Աշխատանք դասարանում 

Մայրենի լեզվի հունվարյան ֆլեշմոբ

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Տրված ներգործական նախադասությունները դարձրո՛ւ կրավորական, իսկ կրավորականները` ներգործական: 

Կրակը ճանապարհորդներին շրջապատել էր բարձր, վտանգավոր օղակով:
Տարերքը կամաց-կամաց սեղմում էր իր չարագույժ օղակը:
Օվկիանոսում մեծ նավերը ձգում են փոքրերին:
Մոլախոտերը քամու կամ կենդանիների բրդի միջոցով են տարածվում:
Գրքում մի հետաքրքրական թռչող մեքենա է նկարագրված (գրողի կողմից):
Չոր խոտը շատ արագ ու հեշտ է վառվում անգամ փոքրիկ կայծից:
Մի արհեստանոց էլ կառուցվել է գիտական հետազոտությունների համար քաղաքապետի կողմից:

2. Սխալ կազմված բայաձևերը ճշտի՛ր:

Ինչ-որ մութ մարդկանց հետ էր կապնվել:
Տղաները վիճվում էին բակում, ու վեճը կատակի նման չէր:
Դեռ շաւր կտուժվես` ինձ չլսելով:
Խոսքս քեզ չի վերաբերվում: