Ժակ: 16 տարեկան

Այս տարի մադմազել Վան Լիզբետին տեղափոխեցին Պերեպինյանից շատ հեռու: Ես նույն ընկճվածությունն եմ զգում, ինչը զգում էի Մարտինի գնալուց հետո: Ինչո՞ւ են կանայք լքում ինձ հենց այն ժամանակ, երբ ես սկում եմ ամենից շատ նրանց գնահատել:

Տեղափոխվելուց առաջ մադմազել Լեզբիտը, ինչպես Մարտինը, ինձ խորհուրդ տվեց. ,,Գտի՛ր քո տեղը: Երբ դու գտնես, այլևս կարիք չի լինի պայքարել,,: Եվ նա մտորելու համար ինձ տվեց մի մեքենագիր էջ:

Մենակ մնալով ես ուշադիր հետազոտում եմ այս ժառանգությունը: Պատճենահանված թղթիկը հատված է Էդմոն Ուելսի ,,Բացարձակ և հարաբերական գիտելիքնների հանրագիտարանի,, երկրորդ հատորից:

Մադմազել Լիզբենտի ընտրած հատվածում խոսվում է 1989 թվականին Նանսի քաղաքում առնետների վրա արված փորձերից: Ահա թե ինչ է այնտեղ ասվում.

,,Առնետները հրաշալի լողորդներ են: Որպեսզի այդ ընդունակությունը ստուգեն Նանսիի համալսարանի վարքի ուսումնասիրության բաժնի գիտնականները պատրաստեցին վանդակ՝ միակ ելքով,  գետնուղով, որն անցնում էր փոքրիկ լողավազանի ջրի տակով:  Վերև բարձրանալ հնարավոր չէր, լողավազանը փակված էր: Այսպիսով, առնետները պետք է պահեին շունչը և լողային, որպեսզի անցնեին լողավազանը և հասնեին սնունդին, որը տեղադրված էր մյուս ծայրում՝ կերամանի մեջ: Սկզբում բոլոր առնետները փորձում են լողալ: Այնուհետև քիչ-քիչ իրենց մեջ բաժանում են դերերը: Վեց առնետներից բաղկացած վանդակներում հայտնվում են երկու առնետ-շահագործող, երկու առնետ- շահագործվող,  մեկ առնետ-ինքնավար և մեկ առնետ-քավության նոխազ:

Շահագործվողները լողում են սննդի համար, իսկ շահագործողները նրանցից խլում են ձեռք բերածը: Երբ շահագործողը լավ ուտում է, թույլ է տալիս շահագործվողներին նույնպես ուտել: Ինքնավարը ինքն է լողում սննդի հետևից և դաժանաբար կռվում է, որ ինքն էլ ուտի: Քավության նոխազը ի վիճակի չէ անձամբ գնալ սնունդ բերելու, ոչ էլ կարող է ուրիշներից խլել, նրան մնում է հավաքել մնացորդները:

Բոլոր առնետները տանջում են քավության նոխազին և բոլոր շահագործողները ծեծում են շահագործվողներին, որպեսզի յուրաքանչյուրին հիշեցնեն իր դերը: Բայց ամենից անհանգստացնողն այն էր, որ եթե բոլոր շահագործողներին տեղավորեին մի վանդակում, նրանք կկռվեն ամբողջ գիշեր, իսկ առավոտյան նորից հայտնվում էին երկու շահագործողներ, երկու շահագործվողներ, մեկ ինքնավար և մեկ քավության նոխազ:

Նույն բան է տեղի ունենում , եթե նմանապես մի վանդկաւոմ են հավաքում բոլոր շահագործվողներին, ինքնավարներին կամ քավության նոխազներին: Բոլոր դեպքերում այդ բաշխումը գերիշխում է:

Փորձագետները մեծացնում են առնետների քանակը մի վանդակում մի քանի հարյուրի: Երկար գիշերային մարտ:  Առավոտյան հայտնվում է գերշահագործողների դաս, որոնք ստեղծել են իրենց ենթարկվողների մի քանի շերտեր, որպեսզի ղեկավարեն և ավելի քիչ նեղություն կրեն: Նրանց արդեն անհրաժեշտ էլ չէր շահագործվողներին ահաբեկել, դա նրանց փոխարեն ուրիշներն էին անում: Եվս մի անակնկալ. մյուս ծայրում քավության նոխազներին ավելի շատ էին տանջում: Որպես խրատ՝ նրանցից երեքին կիսել էին մասերի և կախել վանդակի  ճաղերին:

Նանսիի գիտնականներն ավելի հեռու գնացին իրենց հետազոտություններում: Նրանք  փորձարկվող առնետների գանգերը բացել են և ուսումանսիրել ուղեղները: Բացահայտեցին, որ ամենից շատ վախի  մոլեկուլներ ունեին ոչ թե քավության նոխազները կամ շահագործվողները, այլ  հենց շահագործողները, ովքեր վախենում էին կորցնել իրենց դիրքը և ստիպված լինել անձամբ լողալ կերի հետևից,,: Ես կարդում եմ այս հատվածը  և վեընթերցում մի քանի անգամ, որպեսզի լավ հասկանամ նրա միտքը: Ինչո՞ւ մադմազել Վան Լեզբիտը հենց այս հատվածը տվեց կարդալ: Երևի նրա համար, որ օգնի ինձ գտնել ինչպես արտահայտվեց ,,իմ տեղը,, : Մարդկանց մոտ էլ այդպես, հենց երկուսից ավել են, միանգամից հայտնվում են շահագործողներ և շահագործվողներ:

Հենց այդպես ,,Բաուն-թի,,-ի ապստամբներ, որ սկզբում հեղափոխականներ և իդեալիստներ էին, ի վերջո սպանեցին իրար: Դա կարող էր և բացատրել կոմունիզմի կործանումը, քրիստոնեության կործանումը: Ցանկացած քաղաքական շարժման կործանումը, լինի այն ապսատամբական, ուտոպիական կամ հոգևոր:

Այն, ինչ նկարագրում է այդ Էդմոն Ուելսը, հանդիսանում է խմբային կյանքի անեծքը: Ինչպսին էլ որ լինեն սկզբնական մտադրությունները, մարդիկ միշտ էլ քայլելու են մյուսների գլխի վրայով: Իսկ եթե շահագործողները հրաժարվում են իրենց դերը խաղալ, շահագործվողները ստիպում են նրանց դա անել: Աշխատողները պահանջում են տիրոջից, սովորղները իմաստունից, քաղաքացիները նախագահներից: Մարդիկ այնպես են վախենում ազատությունից, նրանց համար սարսափելի է մտածել ինքնուրույն, նրանք վախենում են ինքնուրույնից…Ես չեմ ուզում լինել ինքնավար:

Ինքնավար և ևս երեք ա՝ անարխիստ, ագնոստիկ, ավտոդիդակտիկ /ինքնուս/:

Վերբեր ,,Հրեշտակների կայսրությունը,,

Թարգմանությունը՝ Տաթևիկ Աբրահամյանի

Նախորդ մասը:

Նկարի աղբյուրը՝ google.am