Հանրագիտարան

1974թվականին Տորոնտոյի համլսարանից  փիլիսոփան և հոգեբան Անատոլի Ռապապորտը ձևակերպել է մի գաղափար, ըստ որի այլ մարդու նկատմամբ վարքի ավելի  էֆեկտիվ միջոց է հանդիսանում համագործակցությունը, փոխադարձ հարգանքը, ներումը: Այլ կեր ասած, երբ մարդը, կամ կառույցը, կամ խումբը հանդիպում է այլ մարդու, կառույցի կամ խմբի, նրանք շահագռգռված են նրանում, որ առաջարկեն միություն/դաշինք/ , այնուհետև փախադարձ հարգանքի օրենքի համաձայն տան ուրշին այն, ինչ նրանից ստացել են: Եթե ուրիշը օգնում է, նրան էլ են օգնում, եթե ուրիշը ագրեսիվ է , ապա  ի պատասխան ստանում է ագրեսիա: Այնուհետև անհրաժեշտ է ներել և նորից շարունակել համագործակցությունը:

1979թվականին մաթեմատիկ Ռոբերտ Ակսելրոդը մրցույթ կազմակերպեց ինքնավար համակարգչային երկու ծրագրերի միջև, որոնք ընդունակ էին իրենց պահել կենդանի մարդկանց պես: Միակ պահանջը այն էր, որ յուրաքանչյուր ծրագիր պետք է  հագեցած լիներ ստանդարտ հեռահաղորդակցությամբ, ունենար ենթածրագիր, որը թույլ կտար շփվել հարևանների հետ:

Աքսելերոդը ստացավ ծրագրերով տասնչորս սկավառակ իր գործընկերներից, որոնք հետաքրքրված էին մրցաշարով: Յուրաքանչյուր ծրագիր վարքի տարբեր օրենքներ ուներ /ամենահասարակների վարքի կոդը փոքրացել էր երկու տող, իսկ ամենաբարդերը՝ հարյուր տող/:  Նպատակն այն էր, որ պետք էր հավաքել ավելի շատ միավորներ: Որոշների մոտ կանոների ծրագիրն այնպես էր, որ պետք էր հնարավորինս արագ մյուսին շահագործել, գողանալ նրա կետերը, իսկ հետ փոխել ընկերոջը:  Մյուսները փորձում էին վիճակից դուրս գալ ինքնուրույն, պահպանելով սեփական կետերը,  խուսափելով կապվել  բոլոր նրանց հետ, ովքեր կարող էին իրենցից միավորներ զավթել: Կային նաև այսպիսի կանոններ << Եթե մեկը թշնամական է տրամադրված , անհրաժեշտ է նրան զգուշացնել, որ նա դադարի դա, իսկ հետո պատժել>>: Կամ << Համագործակցել և հետո անսպասելի դավաճանել>>:

Ամեն ծրագիր 200 անգամ հակադրվել էր մրցակիցներից յուրաքանչյուրին:

Բոլորին հաղթեց Անատոլի Ռապապորտի ծրագիրը , որը պատրաստված էր  վարքի ՀՓՆ կանոներով/համագործակցություն, փոխադարձ հարգանք, ներում/:

Ավելին, ՀՓՆ ծրագիրը, որ պատահականորեն ներդրվել էր մյուս ծրագրերում, սկզբում պարտվում էր ագրեսիվ ծրագրերին, բայց արդյունքում հաղթեց և կդառնար <<վարակիչ>>, եթե նրան տային երկար ժամանակ: Հարևան ծրագրերը, տեսնելով որ այն ավելի էֆեկտիվ է, ի վերջո, սկսեցին օգտագործել նույն մոտեցումը: Այնպես որ կարճ ժամանակում ՀՓՆ-ի օրենքը դարձավ ավելի արդյունավետ: Յուրաքանչյուրը կարող է դա փորձարկել սեփական անձով: Դա նշանակում է, որ պետք է մոռանալ բոլոր տհաճությունները, որ ձեզ պատճառում է գործընկերը կամ մրցակիցը և առաջարկել նրան աշխատել միասին, կարծես ոչինչ էլ չի պատահել: Ժամանակի ընթացքում այս մեթոդը իրեն կարդարացնի: Եվ դա քաղաքավարություն չէ, դա հենց ձեր շահերից է բխում, ինչը հաստատվեց համակարգչի միջոցով:

Էդմոն Ուելս

Բացարձակ և հարաբերակն գիտելիքների հանրագիտարան, հատոր 4: 

Վերբեր <<Հրեշտակների կայսրությունը>>

Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Տաթևիկ Աբրահամյանի:

Նախորդ մասը: