Կարդում ենք Թումանյան

,,Կարդում ենք ,, նախագծով շարունակվում ենք կարդալ Թումանյան։ Ներկայացնում են 7 և 8 -րդ դասարանների սովորողները՝

• Ա՜խ, երանի թե մնայիր այդպես․ Մարիամ Դալլաքյան
• Հայոց վիշտը․ Դավիթ Հովհաննիսյան
• Սիրելի ընկեր, շատ ոգևորվել․ Կարոլինա Եսայան

Փետրվարի 19՝ գրքի տոն

Փետրվարի 19-ը Հայաստանի Հանրապետությունում համարվում է գրքի տոն։ Տոնի առթիվ առջարկում ենք կարդալ հետաքրքիր տեղեկություններ գրքերի մասին, նաև առաջարկում ենք ընթերցանության գրքեր բոլոր նրանց համար, ովքեր հետաքրքրվում են գրքերով։ 

• Կոնգրեսի գրադարան․ Ժասմին Պետրոսյան
• Աշխարհի հրաշալիքները․ Դանիելա Խուդոյան
• Մեծ բարի հսկան․ Լանա Ներսիսյան
• Բալզակ, մի շան պատմություն․ Մարկ Մուսայելյան
• Կոնրադը․ Անահիտ Ստեփանյան
• Շառլոտի Սարդոստայնը․ Նատալի Ղալեչյան
• Իմ գրադարանը․ Լիլիթ Անանյան
• Բալզակ․ Ռուբիկ Խաչատրյան
• Առաջարկում եմ կարդալ․ Կարոլինա Եսայան

Ձևը և հոգին

Ամեն երևույթ ունի իր արտաքին կերպարանքը—ձևը և ներքին իմաստը– հոգին։ Ապրողը, գեղեցիկը, կատարյալը դրանց ներդաշնակությունն է, բայց էդ ներդաշնակությունը, դժբախտաբար, շատ է դժար, և մարդիկ սովորաբար վազում են հեշտին, իսկ հեշտը ձևն է։ Երբ չեն կարողանում ըմբռնել մի որևէ բանի ներքին իմաստը, հոգին, կամ թե չէ կորցնում են ժամանակի ընթացքում, պաշտում ու պաշտպանում են ձևը, առանց հասկանալու։ Եվ հաճախ մեծ գաղափարների անուններով լոկ ձևեր են պաշտում։

Եկեղեցի ասելով գմբեթավոր էն շենքն են հասկանում, ուր սրբերի պատկերներ կան, վառած մոմեր ու տերտերներ, թեև հենց բառը— եկեղեցի բոլորովին այլ բան կնշանակի։

Նույնիսկ էն մոմերն էլ որ վառում են, մի ժամանակ մթության մեջ միտք է ունեցել, բայց էսօր օրը ցերեկով վառելով պահում են միայն ձևը անմիտ ու անխորհուրդ։

Տերյանական ընթերցումներ

Երրորդ ուսումնական շրջանի հետ սկսվում է կրթահամալիրյան ,,Կարդում ենք,, մեծ նախագիծը։ Այս նախագծով ընթերցումները սկսեցինք Տերյանից։ Առաջին տարին չէ, որ ծանոթանում ենք Տերյանին, աշխատում ենք նախագծերը շարունակական լինեն, ընդգրկուն, որպեսզի և՛ հիշենք, թե ինչ ենք ուսումնասիրել, և՛ մեր իմացածը լրացնենք նոր ուսումնասիրություններով։ 

Գրքի տոն

Փետրվարի 19-ը Թումանյանի ծննդյան օրն է։ Արդեն մեկ տասնամյակից ավել է, ինչ սիրված գրողի ծննդյան օրը համարվում է նաև Գիրք նվիրելու օր՝ գրքատոն։ Իհարկե, բոլորիս էլ հասկանալի է, որ այս օրը պատահական չի ընտրված։ Թումանյանի ծնունդով և գրքերի նվիրատվությամբ օրը կրկնակի տոն է դառնում։ 

Երկու տարի անընդմեջ նվիրում և ստանում ենք գրքեր։ Նախագիծը ենթադրում է նախապատրաստական աշխատանք․ նախ գաղտնի վիճակահանությամբ որոշում ենք՝ ով ում է նվիրելու, այնուհետև խոսում ենք գրականությունից, գրքերից, և յուրաքանչյուրն ասում է, թե ինչպիսի գրքեր է սիրում կարդալ, ինչ ժանրի, ինչ ուղղվածության։ Սա արվում է նրա համար, որ ճանաչենք մեր դասընկերների գրական ճաշակը և հեշտորեն ընտրենք գիրք, նաև ընտրենք այնպիսի գիրք, որը դուր կգա այն մարդուն, ում նվիրում ենք։ Եվս մեկ խնդիր է լուծվում այս ընթացքում․ կարևոր է իմանալ, թե ինչպես նվիրել, ինչպես պատրաստել նվերը, նաև ինչպես ներկայացնել պատրաստած նվերը։ 

,,Պատուհան,, ամսագրի ներկայացում

Օրը՝ փետրվարի 21, ժամը՝ 13:00

Վայրը՝  ,,Տիգրան Հայրապետյան,, ընթերցասրահ 

,,Պատուհան,, ամսագրի մասին պատմող սահիկաշար ։

Ամսագրերից նյութեր ընտրել և ներկայացնում են սովորողները՝

• Ես եմ - Աստղիկ Գաբոյան,  Լանա Ներսիսյան, Մերի Իսկանդարյան
• Գրաշխարհ- Մարիամ Դալլաքյան, Անի Համբարձումյան
• Պատուհան- Ավետ Սարդարյան ,  Անգելինա Գևորգյան

Ուսումնական ժամերգություն

Ներսես Շնորհալի. «Նայեաց սիրով»

Գրաբար

Նայեաց սիրով, Հայրդ գթած,
Ի քո ստեղծեալ գործս ձեռաց.
Եւ զբանակս հրեշտակաց
Տուր պահապան մեզ տկարացս,
Փրկեա զանձինս ի փորձանաց,
Ի խաւարի շրջող դիւաց.
Զի ի տուընջեան և գիշերի
Տացուք քեզ փառս անլռելի:

Աշխարհաբար

Ո՛վ գթառատ Հայր,
սիրով նայի՛ր Քո ձեռքերի ստեղծածներին
և մեզ՝ տկարներիս, պահապան տո՛ւր
բանակները հրեշտակների։
Փրկի՛ր մեր անձերը փորձանքներից,
խավարի մեջ շրջող դևերից,
որպեսզի գիշեր ու ցերեկ
անդադար փառք տանք Քեզ։

Գրքատոն

Օրը՝ փետրվարի 19, Թումանյանի ծննդյան և գիրք նվիրելու օրն է։ 

Մասնակիցներ՝  7-րդ դասարանի սովորողներ 

Նպատակը՝ 

• ծանոթանալ Թումանյանի ստեղծագործություններին, վերլուծել, քննարկել, 
• Թումանյանի ծննդյան օրը՝ թումանյանական ընթերցումներով, 
• գրքատոն ՝ տոնական տրամադրություն գրքային նվերներով։ 

Ընթացքը՝

• Կարդում ենք Թումանյան, ընթերցումներ, 
• Նվիրում ենք գրքեր՝ պատմելով ընտրած գրքի մասին։ 
• 12:00` 7-1 դասարան
• 10:10` 7-3 դասարան

Խոսք սկսնակ բանաստեղծներին

Երիտասարդ ընկերնե՛ր։

Ռուսահայ բանաստեղծությունը երեք շրջան է ունեցել։ 1857 թ. ուսանող Ռ. Պատկանյանը— Գամառ Քաթիպան հրատարակել է իր «Ազգային երգարան» անունով բանաստեղծությունների տետրակն ու նրանով սկիզբն է դրել առաջին շրջանի բանաստեղծության։

Նրանից երեսուն տարի հետո, 1887 թվականին ուսանող Հ. Հովհաննիսյանը հրատարակեց իր բանաստեղծությունների առաջին գիրքը, ու սկիզբն առավ երկրորդ շրջանի բանաստեղծությունը։

Հովհաննիսյանից երեսուն տարի հետո էլ, 1908 թվականին դարձյալ ուսանող՝ Վ. Տերյանը հրատարակեց իր «Մթնշաղի անուրջները» ու առաջ եկավ երրորդ, նորագույն շրջանը, որի մասին հանդիսավոր ու հավաքական կերպով խոսում ենք էսօր Հայ Գրողների Ընկերության մեջ։

Վահան Տերյան

1885 թվականի փետրվարի 9-ին ծնվեց հայ դասական, ժամանակակից գրական հայոց լեզվի ստեղծող, հասարակական-քաղաքական գործիչ Վահան Տերյանը: Այն, ինչ հասցրեց անել Տերյանն իր կարճատև կյանքի 34 տարիների ընթացքում, չի հնացել: Նույն թարմությունն ու կախարդական ազդեցության ուժն ունեն նրա սիրային բանաստեղծությունները, որոնց օգնությամբ իրենց զգացմունքներն են շարունակում արտահայտել երիտասարդները: Իրենց հզոր ուժը չեն կորցրել Տերյանի հայրենասիրական ստեղծագործությունները, որոնք այսօր էլ  հավատ և ուժ են ներշնչում մեր ժողովրդին: Նույն հոգին հանդարտեցնող և բուժող ուժն ունեն նրա լիրիկական բանաստեղծորթյունները: 

Վահան Տերյանը հեղափոխեց հայ պոեզիան և տաղաչափությունը: Հայտնի է, որ հայոց  համարյա բոլոր բառերի շեշտն ընկնում է վերջին վանկի վրա, ինչը խիստ սահմանափակում է տաղաչափության հնարավորությունները: Հայ բանաստեղծները կաշկանդված են դրանով և այդ պատճառով հայոց տաղաչափության համար ամենից բնորոշը յամբն ու անապեստն են: Տերյանը կարողացավ շրջանցել այդ խոչընդոտը և դարձավ արևելահայ շեշտական բանաստեղծության հիմնադիրը` քորեյ, դակտիլ, ամֆիբրաքոս: Բացի այդ, նա առաջինն էր, որ հայկական պոեզիա ներմուծեց Եվրոպական և ռուսական բանաստեղծական ձևերը` սոնետը, տրիոլետը, ռոնդոն և բազում այլ գրական ձևեր, նաև` ալիտերացիա-բաղաձայնույթներ:
 
Մինչև օրս ոչ մեկին չի հաջողվել Տերյանից առավել հղկել և կատարելագործել գրական հայոց լեզուն, որն այսօր էլ էտալոնի դեր է կատարում բոլոր նոր սերունդների համար: Դա հասկանում էր լուսահոգի Ռաֆայել Իշխանյանը, ով պարտադրում էր իր ուսանողներին արտասանել Վահան Տերյանի մի քանի տասնյակ բանաստեղծություններ և դրանից հետո էր միայն անցնում քննության բուն նյութին: Որովհետև կարդալով և անգիր արտասանելով Տերյանի ստեղծագործությունները, ուսանողները հնարավորություն  էին ստանում պրակտիկորեն տիրապետել անթերի հայերենին:

Աղբյուրը

Տերյանական ընթերցումներ

Երրորդ ուսումնական շրջանն ավանդաբար սկսում ենք տերյանական ընթերցումներով։ Ստորև սովորողների մեդիաընթերցումներն են․ 

• Շիրակի դաշտերից․ կարդում է Ավետ Սարդարյանը
• Շիրակի դաշտերից․ կարդում է Նատալի Ղալեչյանը
• Անծանոթ աղջկան․ կարդում է Մարիամ Դալլաքյանը
• Հրաժեշտ․ կարդում է Դավիթ Հովհաննիսյանը
• Տխրություն․ կարդում է Կարոլինա Եսայանը
• Երկու ուրվական․ կարդում է Մարի Բեգլարյանը
• Հրաժեշտ․ կարդում է Հայկ Մամյանը
• Գարուն․ կարդում է Սամուել Խուդոյանը
• Արդյոք կապրես սիրտս մաշող կարոտը հեզ․ կարդում է Մհեր Կարապետյանը
• Երկու ուրվական․ կարդում է Մարկ Մուսայելյանը
• Մեղմություն․ կարդում է Լիլի Սիմոնյանը
• Այստեղ ամենօր տխրությամբ երկար․ կարդում է Մանանա Ղազարյանը
• Երկու ուրվական․ կարդում է Էլիզա Տիգրանյանը
• Էստոնական երգ․ կարդում է Մանե Եսայանը
• Ես սիրում եմ քո մեղավոր աչքերը խոր․ կարդում է Լյուսի Բաբայանը
• Աշուն է, օրերը ցրտում են․ կարդում է Էլինա Հովսեփյանը
• Հրաժեշտ․ կարդում է Աստղիկ Գաբոյանը
• Ցանկություն․ կարդում է Եվա Միքայելյանը
• Անծանոթ աղջկան․ կարդում է Ժասմին Պետրոսյանը
• Շիրակի դաշտերից․ կարդում է Մարինա Զաքարյանը
• Հայտնություն․ կարդում է Մերի Իսկանդարյանը
• Կարծես թե դարձել եմ ես տուն․ կարդում է Անահիտ Ստեփանյանը

Բառարանային ֆլեշմոբ

Առաջին բառարան գրողներից էր Մխիթար Սեբաստացին, ում ծննդյան օրը՝ փետրվարի 7-ին, կրթահամալիրում ավանդաբար իրականացվում է «Բառարանային ֆլեշմոբ» նախագիծը։

Ստորև սովորողների կատարած աշխատանքներն են․

• Հայոց լեզվի բարբառային բառարան․ Ֆիալկա Մանուկյան,
• Միջին հայերենի բառարան․ Մարինա Զաքարյան
• Սոցիալական ցանցերի բառարան․ Ռուբիկ Խաչատրյան
• Միջին հայերենի բառարան․ Վիկտորիյա Զարգարյան
• Տերյանական բառերի բացատրական բառարան․ Անի Համբարձումյան
• Բառարանային ֆլեշմոբ․ Ալեքս Շատոյան
• Ժամանակակից երիտասարդական բառարան․ Լիլիթ Անանյան
• Անհատական բառապաշարի բառարան․ Եվա Միքայելյան
• Սոցիալական ցանցերի բառարան․ Կարոլինա Եսայան
• Արևմտահայերեն  բառերի բառարան․ Արամ Բադալյան
• Անձնանունների բառարան․ Դավիթ Հովհաննիսյան
• Բարբառային բառարան․ Անահիտ Ստեփանյան
• Ժամանակակից բառարան․ Մանե Եսայան
• Ժամանակակից բառերի բառարան․ Մարի Բեգլարյան
• Տերյանական բառերի բառարան․ Մարկ Մուսայելյան
• Անհատական բառապաշարի բառարան․ Աստղիկ Գաբոյան
• Անհատական բառապաշարի բառարան․ Էլինա Հովսեփյան
• Սեբաստացիական բառարան․ Ժասմին Պետրոսյան
• Բարբառային բառարան․ Լանա Ներսիսյան
• Բարբառային բառարան․ Մերի Իսկանդարյան
• Ժամանակակից բառերի բառարան․ Անահիտ Եսայան
• Համացանցային բառերի բառարան․ Տիգրան Շահսուվարյան
• Սեբաստացիական բառերի բառարան․ Գարիկ Գասպարյան
• Համացանցային բառարան․ Հայկ Մամյան
• Սոցիալական ցանցերի բառարան․ Ալեն Մկրտչյան
• Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան․ Մանանա Ղազարյան

Փետրվար ամսվա նախագծեր

Ուսումնական նախագծեր՝

• Տերյանական ընթերցումներ, 
• Թումանյանական ընթերցումներ,
• Բառարանային ֆլեշմոբ,
• Գրքի տոն, 
• Մայրենի լեզվի օրեր ։ 

Շուրջտարյա նախագծեր՝

• Պատուհան․ ամսագիր
• Զրույց TV
• Սովորողների առաջարկով անհատական նախագծեր։ 

Ձմեռային մարզական խաղեր Լեռնանիստում․ ամփոփում

Այս տարի էլ ուսումնական ճամբարն ամփոփեցինք Լեռնանիստ գյուղում։ Ուսումնական երկրորդ շրջանի ծրագրում ներառված է ձմեռային մարզական ստուգատեսը, որի շրջանակներում ունեցանք բազմաթիվ հետաքիքր ճամփորդություններ։ Սահելու հմտությունները որոշեցինք զարգացնել Լեռնանիստում։ 

Եղանակային պայմանները շատ բարենպաստ էին․ և՛ լիքը ձյուն կար, և՛ պայծառ արև էր։ Քիչ-քիչ թեթևացան բաճկոնները և հանվեցին գլխարկները․ ,,Ավելի տաք է, քան Երևանում,, - լսում էի երեխաներից։ 

Երկրորդ ուսումնական շրջանի հաշվետվություն

Երկրորդ ուսումնական շրջանը՝ հունվարյան ճամբարը, սկսեցինք մի շարք նախագծերի մեկնարկով։ Պարզվեց, որ մեր ջոկատով առավոտյան ընդհանուր պարապմունքի պատասխանատուն ենք, աշխատանք, որն իսկապես շատ պատասխանատու է և կարևոր։ Անհրաժեշտ էր այնպես կազմակերպել 15 րոպե տևողությամբ պարապմունք, որը հետաքրքիր լինի և՛ միջին , և՛ ավագ դպրոցի սովորողներին։  Ծրագիրը՝ այստեղ։ 

,,Բառքամոցի,, մրցույթի ամփոփում

Այս ճամբարային շրջանում ևս որոշեցինք իրականացնել ,,Բառքամոցի,, մրցույթը, որի կազմակերպման փորձն արդեն ունեինք։ 

Նախ՝ պարզենք, թե ինչ է ,,բաքամոցին,, ։ Այն խաղ է, որը հավանաբար խաղացել են ձեզնից շատերը։ Սովորողները շատ են սիրում նման բառային խաղեր։ Խաղը հնարավորություն է տալիս զարգացնել բառապաշարը, զարգացնել մտածողությունը, տրամաբանությունը, արագ կողմնորոշվելու հատկությունը։ Կան բառեր, որոնցից հնարավոր է քամել երեսուն և նույնիսկ ավել բառեր։ 

Այս խաղում երբեմն տարիքային տարբերությունն էական դեր չի խաղում, հաճախ վեցերորդ դասարանցիներն ավելի շատ բառեր են գրում և ճկուն են մտածում, քան ավագները։ 

Ինչևէ, խաղը նաև հնարավորություն է լավ ժամանակ անցկացնելու, շփվելու, ընկերանալու, հնարավորությունները փորձելու։ 

Լեռնանիստ

Ճամփորդության օրը՝ հունվար 31 10:30, վերադարձ մինչև 14:30

Մասնակիցներ՝ Միջին դպրոցի ճամբարականներ

Ճամփորդության ղեկավարներ՝ Տաթև Աբրահամյան, Հասմիկ Գրիգորյան, մարզիկ՝ Ալինա Թումասյան

Երթուղին՝ Երևան-Առինջ-Աբովյան-Չարենցավան-Լեռնանիստ։ 

Նպատակը՝

• ձմեռային մարզական խաղերի կազմակերպում
• մարզական հմտությունների զարգացում
• ձմեռային վայելք

Ընթացքը՝ 

10:30` մեկնում Մայր դպրոցից

11:30` ժամանում Լեռնանիստ 

11:30-13:00՝ սահք, մարզական խաղեր, ձնագնդի 

14:00` վերադարձ Մայր դպրոց։ 

Նախահաշիվ՝

Մեկ սովորողը վճարում է 3500 դրամ ։ 

• 1000` սահքի գումար 
• 2000` տրանսպորտ ։ 

Անհրաժեշտ իրեր

• Տաք և հարմար հագուստ, ձմեռային կոշիկներ
• շարֆ, ձեռնոց գլխարկ
• փոխնորդ հագուստ, գուլպա
• ջուր, բրդուճներ , թերմոսով թեյ։ 

Արդյունքը՝ տեսանյութեր, բլոգային պատմուներ։ 

Մասնակիցներ

1. Աստղիկ Գալոյան 7-8
2. Լիլիթ Անանյան 7-3
3. Դանիելա Խուդոյան 7-3
4. Էլիզա Տիգրանյան 7-3
5. Մանե Սահակյա 7դ
6. Աննա Այվազյան 8-1
7. Հասմիկ Մկրտչյան 6-5
8. Մանե Առաքելյան
9. Մարիա Մելիքյան, 7-1
10. Նատալի Գալստյան 7-3
11. Հայկ Մանուկյան, 8-8
12. Դավիթ Հովհաննիսյան, 8-8
13. Մերի Իսկանդարյան, 7-1
14. Էլինա Հովսեփյան, 7-1
15. Եվա Միքայելյան, 8-9
16. Աստղիկ Գաբոյան, 8-9
17. Անի Համբարձումյան, 8-9
18. Վիկտորիա Մելիքյան, 7-1
19. Լանա Ներսիսյան, 7-1
20. Գայանե Փաշիկյան, 7-1

Մշակութային Գյումրի․ եռօրյա ճամփորդության հաշվետվություն

Հունվարի 23-25-ին եռօրյա այցով եղանք Գյումրի քաղաքում։ Գյումրին այն քաղաքն է, որտեղ ամեն քայլի մշակութային բացահայտումներ են, քաղաք, որն ապրում է, շնչում և զարգանում։ Տարիներ ի վեր ամեն հունվար՝ ճամբարի ընթացքում, սովորողների հետ այցելում ենք Գյումրի, և յուրաքանչյուր տարի Գյումրին բացահայտում ենք նորովի և այլ տեսանկյունից, ամեն անգամ նկատում ենք բաներ, որ նոր են ստեղծվել, բայց հետաքրքիր մարկետինգային մտքեր են։ Այս ամենի շնորհիվ Գյումրիում միշտ տեսնելու և գտնելու բան կա։ 

Խոսեմ երթուղու մասին, քանի որ մեկնել և վերադարձել ենք բոլորովին տարբեր ճանապարհներով։ Մեր առջև նպատակ էինք դրել նաև նոր հայրենագիտական կանգառների ներառումը։ 

Մասնագիտական զարգացում

Մասնագիտական զարգացում կրթահամալիրում՝

Սեմինարներ, հանդիպումներ

• Յուրաքանչյուր ամիս հանդիպում մասնագիտական խմբի լաբորատորիայով։ Մշտական առցանց  կապ  էլ․ փոստի միջոցով։ 
• Գրական ակումբ յուրաքանչյուր չորեքշաբթի՝ 14:30:

Մասնագիտական զարգացում կրթահամալիրից դուրս՝

• 2024 թվականի ընթացքում մեկ տարի մասնակցել եմ Հելսինկյան հիմադրամի կողմից կազմակերպված ,,Յավաշ-կամաց,,  կրթական փոխանակումների ծրագրին, որի ընթացքում ուսումնասիրել ենք հայկական կրթական ծրագրերը թուրքական կրթական ծրագրերի հետ, կապ ենք պահել թուրք ուսուցիչների հետ։ Ծրագիրն ամփոփվել է 2024-ի հոկտեմբերին՝ Ստամբուլում համատեղ կոնֆերանսով։ 
• Անընդհատ հետևում  եմ մասնագիտական ոլորտում զարգացումներին։ Ինստագրամով հետևում եմ մանկավարժ-բլոգերների, ովքեր ներկայացնում են իրենց մանկավարժական մոտեցումները։ 
• 2024-ի ընթացքում կարդացել եմ 108 գիրք։ 
• Կարդացածս գրքերը ներկայացնում եմ տելեգրամյան ալիքում և Threads սոցիալական ցանցում։ 

Դպրոցը՝ հանդիսատես․ այցելություն թատրոն

Հունվարյան ճամբարի հետաքրքիր բաղկացուցիչը դարձավ ամբողջ դպրոցով Գաբրիել Սունդուկյանի անվան թատրոն այցելելը։ Նման մեծ մասշտաբի դիտում և այցելություն դեռ չէինք ունեցել։ Ներկա էր ամբողջ Միջին դպրոցը՝ մոտ ութ հարյուր սովորող։ Թատրոն այցելելը ևս մշակույթ է, որը կարևոր է դպրոցից սկսած սերմանել։ 

Այս անգամ դիտեցինք ,,Մոխրոտը,, ներկայացումը, որը լավ հնարավորություն էր հայտնի հեքիաթի սյուժեին նորից ծանոթանաու կամ վերընթերցելու։ Հետաքրքիր սցենարային լուծումներ էին արված, ներկայացումը նաև երաժշտական էր, մի շարք հատվածներ երգվեցին։ Դերասանական կազմը բավական լավ և արտահայտիչ էր խաղում։ Ինչևէ , ներկայացման վերաբերյալ  էլի մի շարք դրական կողմեր կարելի է նշել։ Նման նախաձեռնությունները շատ կարևորում եմ, քանի որ հնարավորություն են տալիս առօրյա միապաղաղությունից դուրս գալ, զբաղվել այլ գործունեությամբ։ 

Քվեստ

1. Հայկական հին զրույցը պատմում է, որ Արևն ու Լուսինը հարազատ քույր ու եղբայր էին և շատ էին սիրում միմյանց: Մի օր Լուսին եղբայրը խնդրեց Արևին.

— Ի՞նչ կլինի, քույրի՛կ, իմձ համար մի կապա՛ կարիր:

Քույր Արևը սիրով համաձայնվեց. Նա շատ էր սիրում եղբորը, ուստի ամբողջ տասնհինգ օր չարչարվեց և մի սիրուն կապա կարեց իր եղբոր համար: Երբ Լուսինն ուզեց կապան հագնել, քույրը տեսավ, որ նա այնպես է մեծացել, լցվել, կլորացել, որ նոր կարած հագուստը բոլորովին վրան չի լինում. Շատ նեղ է:

— Լա՛վ, — ասաց Արևը, — եղբայրիկ, մի՛ տխրիր, մի ուրիշը կկարեմ, ավելի մեծը:

Եվ նորից քույրը տասնհինգ օր չարչարվեց, կոկիկ ու հարմար կապա կարեց՝ այս անգամ ավելի մեծը: Նա դարձյալ ուզում էր հագցնել եղբորը, բայց տեսավ, որ այս անգամ էլ եղբայրն այնքան է փոքրացել, որ բոլորովին կկորչի նոր հանդերձի մեջ: Արեգակ քույրիկը բարկացած ասաց.

— Դու այդ ինչ տեսակ փոփոխական տղա ես, քեզ համար հնարավոր չէ ոչ մի ձևի շոր կարել… Չափսդ անվերջ փոխվում է, և ոչ մի դերձակ քեզանից գլուխ չի հանի: Շատ տխրեց Լուսինը, բայց բնույթն այդպիսին էր՝ փոփոխական: Եվ այդպես էլ նա մերկ մնաց մինչև այսօր:

Լավ գնահատիր քեզ, հասկացիր քո բնույթը և մի՛ նմանվիր ուրիշներին:

Մի ուրիշ զրույցը պատմում է, որ Արևն ու լուսինը Աստծո զավակներն են. արևն աղջիկ է, լուսինը՝ տղա։ Հոր հրամանով նրանք պարտավորվում են գիշեր-ցերեկ հերթով հսկել աշխարհը։ Քույր ու եղբայր վիճակ են գցում, թե իրենցից ո՛վ գիշերը հսկի։ Վիճակն ընկնում է քրոջը՝ արևին։ Քույր ու եղբայր սկսում են տաք-տաք վիճել։ Աղմուկի վրա գալիս է հայրը։ Երբ իմանում է պատճառը, նախատում է լուսնին և հրամայում, որ նա գիշերները հսկի։ Լուսինը հանձն է առնում կատարել հոր կամքը։ Ապա աստված դիմում է աղջկան՝ արևին, առաջարկելով ցերեկները հսկել։ Արևն առարկում է, ասելով՝ որ ինքն իր աղջիկ տեղով ամաչում է օրը ցերեկով մարդկանց աչքին երևալ։

— Այդ դեպքում, — ասում է հայրը, — ձեռներիդ մեջ մեկ-մեկ խուրձ ասեղ բռնիր. ով որ կհամարձակվի քեզ նայել, ասեղներով ծակիր աչքերը։

Արևն ընդունում է այդ առաջարկությունը և այդ օրից սկսած հոր կամքը կատարում։

2. Հայտնի է որպես «հազար ու մի եկեղեցիների քաղաք», որոնցից առավել հայտնի էր կաթողիկոսանիստ Մայր տաճարը։ Միջնադարում այստեղով էին անցնում բազմաթիվ առևտրական ճանապարհներ։ Քաղաքում կային բազմաթիվ պալատներ ու հասարակական կառույցներ։ Շրջապատված էր երկշերտ պարիսպներով, իսկ քաղաքի կենտրոնում գտնվում էր միջնաբերդը։ Հայկական աղբյուրների համաձայն՝  ունեցել է 100-200 հազար բնակիչ։ Այդ ժամանակ համարվել աշխարհի խոշոր քաղաքներից։ 

3. Նրան նվիրված գլխավոր տոնը կապված էր բերքի հասունացման հետ։ Ծիսակատարությունները ուղեկցվում էին աղոթքներով, երգերով, խնջույքներով։ Նրան կոչել են Ոսկեմայր։ 

4. Երբ Նինոսը վախճանվում է, գալիս է Շամիրամի նվիրական իղձն իրագործոլու ժամանակը: Ասորեստանի թագուհին բանբերներ է ուղարկում Արա Գեղեցիկի մոտ, ճոխ ընծաներով,բազում աղերսանքներով ու խոստումներով՝ նպատակ ունենալով համոզել Արային այցելելՆինվե, և այստեղ կա´մ ամուսնանալ իր հետ և բոլորի վրա թագավորել, կա´մ էլ հագուրդ տալ իր փափագին և մեծամեծ ընծաներով ու խաղաղությամբ վերադառնալ Հայոց աշխարհ։Շամիրամի սուրհանդակները գալիս են Հայաստան, սակայն Արան իսկույն մերժում էնրանց։ Շամիրամը մի քանի անգամ էլ փորձում է գործը գլուխ բերել հորդորներով ուաղաչանքներով, սակայն անարդյունք։

Ինչո՞ւ է մերժում։ 

Միասնական ընթերցանության ցանկ

Վայրը՝  Սունդուկյանի թատրոն

Օրը՝ հունվարի 22 

ԻՄ ԵՐԳԸ

 

Գանձեր ունեմ անտա՜կ, անծե՜ր,
Ես հարուստ եմ, ջա՜ն, ես հարուստ
Ծով բարություն, շընորհք ու սեր
Ճոխ պարգև եմ առել վերուստ։

Անհուն հանքը իմ գանձերի,
Սիրտս է առատ, լեն ու ազատ.
Ինչքան էլ որ բաշխեմ ձըրի—
Սերն անվերջ է, բարին՝ անհատ։

Երկյուղ չունեմ, ահ չունեմ ես
Գողից, չարից, չար փորձանքից,
Աշխարհքով մին՝ ահա էսպես
Շաղ եմ տալիս իմ բարձունքից։

Ես հարուստ եմ, ես բախտավոր
Իմ ծընընդյան պայծառ օրեն,
Էլ աշխարհ չեմ գալու հո նոր,
Իր տրվածն եմ տալիս իրեն։

 

ՀԱՄԵՐԳԸ

Վտակը ժայռից ներքև է թռչում,
Թափ առած ընկնում քարերի գլխին,
Զարկում ավազին, շաչում է, ճչում,
Ճչում անհանգիստ, փրփուրը բերնին։

Ինչպես ծերունին, ձայնով պառաված,
Ձայնակցում է ժիր թոռնիկի երգին,
Այնպես է ծերուկ անտառը կամաց
Արձագանք տալիս ջրի աղմուկին։

Այնինչ բնության զվարթ համերգի
Ունկնդիրն անխոս, հավիտենական,
Ժայռը մտախոհ՝ իր մռայլ մըտքի
Ետևից ընկած՝ լսում է նրան։

 

ԱՌԱՋԻՆ ՁՅՈՒՆԸ

― Վա՜յ, մայրի՛կ ջան, տե՜ս,
Բակն ու դուռը լի
Ինչքա՜ն սպիտակ
Թիթեռ է գալի...
Էսքան շատ թիթեռ
Չեմ տեսել ես դեռ։
― Չէ՛, իմ անուշիկ,
Թիթեռներ չեն էտ.
Թիթեռներն անցան
Ծաղիկների հետ։
Էտ ձյունն է գալի,
Փաթիլն է ձյունի,
Որ կարծես սպիտակ
Թիթեռնիկ լինի։

Իրանական գրականություն

Ինչ տխուր հայացք ունի դուռը,
որ գալու փոխարեն
գնալու համար է բաց մնացել:

Ռեզա Քազեմի

Վաղը եկել,
կանգնել է դիմացս՝
հարցնելով —
Ի՞նչ էիր ուզում:
Ձեռնափայտովս նրան մի կողմ եմ հրում՝
հեռուներին մեխված,
հայացքս սպասող…

Շահաբ Մողառաբին

Այս տան հայելիները
առանց քեզ
ինձնից
մեն-մի մասնիկ են արտացոլում:

Ռուզբեհ Սոհանի

Դեգերում եմ,
ու քաղաքը
ոտքիս տակ ավարտվում է.
ոչ մի տեղ չկաս:

Ռեզա Քազեմի

Երբեմն
մարդն առավել մենակ է,
քան իր լռությունն է պատմում:
Անցյալ գիշեր
մենությունս ձգվել,
գրչածայրիդ էր հասել:
Եթե գրեիր ինձ…
Թե գրեիր…
Երբեմն
մենությունը առավել մենակ է,
երևալու համար…

Մոհամմադալի Բահմանի

 

Ծով

Պիտի ավելի շատ մտածեմ
երկինքների ու ջրի մասին:
Երազանքներումս
մի կապույտ ալիք մոտենում է
ու վերադառնում հեռուներ…
Այս ծովը պիտի լցվի,
ու ես խաղաղվեմ…
Պիտի ավելի շատ մտածեմ կապույտի մասին:

Ռասուլ Յունան