8-րդ դասարան, Գրականություն․ Երրորդ ուսումնական շրջան

01.04.2025

Աշխատանք դասարանում

Կարդա՛ Աղայանի հոդվածները և պատասխանի՛ր հարցերին։ 

 Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Համացանցից գտնել տեղեկություններ , պատմություններ Ղազարոս Աղայանի մասին, բլոգում ներկայացնել հինգ կարճ փաստ։ 

Արձակուրդային աշխատանք

• Ուսումնական գարուն, 
• Մարտ ամսվա ինքնագնահատում։ 

20.03.2025

Աշխատանք դասարանում

,,Կարդում ենք Չարենց,, նախագծի ամփոփում

18.03.2025

Աշխատանք դասարանում

Հետաքրքիր դեպքեր Չարենցի կյանքից

Կարդում ենք Չարենց

 Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Դիտել Չարենցի մասին պատմող ֆիլմը,  բլոգում ներկայացնել հետաքրքիր փաստերը։ 

13.03.2025

 Աշխատանք դասարանում

Չարենցյան ֆլեշմոբ

 Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Գիշերն ամբողջ հիվանդ, խելագար,
Ես երազեցի արևի մասին։
Շուրջս ո՛չ մի ձայն ու շշուկ չկար ―
Գունատ էր շուրջս՝ գիշեր ու լուսին։

Ես երազեցի արևի ոսկին,
Տենչացի նրա հրաշքը խնդուն՝
Ուզեցի սիրել շշուկն իմաստուն՝
Արևանման, արնավառ խոսքի, ―

Բայց շուրջս այնպես գունատ էր, տկար ―
Խոսքեր չկային, ու արև չկար․․․

1. Անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։ 

2. Մեկնաբանի՛ր արևանման խոսք և արնավառ խոսք բառակապակցությունները։

3. Ցույց տուր բանաստեղծության մեջ եղած հակադրությունը։

4. Վերնագրի՛ր բանաստեղծությունը։

Քամին

Քամին,
Աշնան քամին
Թռցնում է դեղին նժույգները իրա:

Ինչ-որ մի տեղ հիմա
Հավաքել է ի մի
Ու փչում է աշնան հոգեվարքի ժամին
Իր ահռելի հոգին մի վիթխարի բերան:

Քամին,
Աշնան քամին
Հռնդում է հիմա.
Փոշու հսկա դեզեր փախցընում են իրար
Սարսափահար դարձած նախիրների նման:

Քամին,
Աշնան քամին…
Քաղաքը գորշ ու մութ:
Ամեն անցորդ դեղին զառանցանք է հիմի՛,
Որ իրիկվա մեգին երազվել է քամուն:

Փողոցները երկար,
Ու ձանձրալի, աշնան անձր—ների նման,
Փողոցները, որ կան,
Փողոցների ներկան,
Փողոցները` դաժան, անհրապույր, չարկամ, -
Որքան, որքան, որքան ահավոր են հիմա:

Քամին,
Աշնան քամին
Մոլորվել է այստեղ.
Մահվան սարսուռ առած վիրավոր է նա մի:
Ու կարող է հիմա ամեն արգելք քանդել
Քամին,
Աշնան քամին…

Հռնդում է,
Փնչում,
Ահեղացունց ցնցում ցուցանակները չոր.
Զրնգում են ահից պատուհաններն հնչուն,
Ու թռչում է քամին, - երկաթաթ— թռչուն, -
Զարհուրելի, զազիր փողոցների միջով…

Խելապտույտ, անմարդ փողոցներում կորած,
Զարհուրելի ոխով ու զայրույթով իրա,
Որպես ոսոխ տեսած մի վիթխարի հովազ,
Հայացքներում‘ փոշի — արնամուժ ավազ, -
Քամին, աշնան քամին հարձակվում է ահա
Անօգնական կքած բուլվարների վրա:

Օ, բուլվարի հիվանդ ծառերը որբ ու խենթ,
Ցնցոտիներ հագած պառավների նման, -
Ծվատում են նրանք դեղին մազերն իրենց,
Գլուխները ցնցում ու մորմոքում հիմա:

Ծառերը ծեր, հիվանդ,
Ծառերը ծուռ ու չոր,
Մուրացկանի նման ծառերը խեղճ ու մերկ.
Քամին ծեծում է ծեր գլուխները նրանց
Ու ճչում է մահվան չարագուշակ ճչով, -
Երբեք,
Երբեք,
Երբեք…

Օ, գթացեք հիմա.
Այդ ծառերին` խաչված բուլվարներին ամա,
Օ, փրկեցե՛ք նրանց հարվածներից քամու,
Որ բերում է նրանց մահվան մորմոք ու մահ:

Օ, գթացե՛ք հիմա.
Լսեք, լսեք, լսեք. -
Այս ահռելի, դաժան հոգեվարքի ժամին`
Պիտի դառնա, որ ձեր հոգինե՛րը խուժե -
Քամին,
Աշնան քամին…

1. Դո՛ւրս գրիր այն հատվածները, որոնք բնութագրում են աշնան քամին։

2. Դո՛ւրս գրիր այն հատվածները, որոնք նկարագրում են աշնան քամին։

3. Բացատրի՛ր անհասկանալի բառերը։ 

4. Ցույց տուր հեղինակի վերաբերմունքը ա/ քամու նկատմամբ, բ/քաղաքի նկատամամբ, գ/ ծառերի նկատմամբ, դ/ մարդկանց նկատմամբ։ 

11.03.2025

 Աշխատանք դասարանում

Կարդում ենք Չարենց

Կարդա՛ Չարենցի ,,Ռուբայիները,,

1. Առանաձնացրու քեզ դուր եկածները, յուրաքանչյուրը մեկ նախադասությամբ մեկնաբանիր։ 

2. Համացանցից պարզի՛ր՝ ինչ է ռուբայաթը։ 

06.03.2025

 Աշխատանք դասարանում

Կարդում ենք Չարենց

 Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդում ենք Չարենց․ Տաղ անձնական

04.03.2025

 Աշխատանք դասարանում

Կարդում ենք Չարենց․ Տաղ անձնական

 Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդա՛ Չարենցի բանաստեղծությունները, մեկը քո ընտրությամբ սովորի՛ր անգիր: 
Փորձի՛ր մեկնաբանել ընտրածդ բանաստեղծությունը:  Պատրաստի՛ր տեսանյութ կամ ռադիոնյութ։

27.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

Կարդում ենք Թումանյանի հոդվածները՝ Ձևը և հոգին։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Մեր ուխտը

Մենք ուխտ ունենք՝ միշտ դեպի լույս,
Ու գընում ենք մեր ճամփով,
Մըրրիկներով պատած անհույս,
Սև խավարով, մութ ամպով։

Մենք անցել ենք արյան ծովեր,
Սուր ենք տեսել ու կրակ,
Մեր ճակատը դեմ ենք արել
Մրրիկներին հակառակ։

Ու թեպետև պատառ-պատառ

Մեր դրոշը սըրբազան,
Ու մենք չունենք տեղ ու դադար՝
Երկրից երկիր ցիրուցան։

Բայց գընում ենք մենք անվեհեր
Զարկերի տակ չար բախտի,

Մեր աչքերը միշտ դեպի վեր՝
Դեպի լույսը մեր ուխտի։

1. Անհասկանալի բառերը բացատրի՛ր:

2. Բացատրի՛ր վերնագիրը:

3. Մի քանի նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ բանաստեղծության ասելիքը,  արտահայտած միտքը: 

4. Ուղտ-ուխտ. ինչպիսի՞ բառեր են, բացատրի՛ր: 

25.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

Կարդում ենք Թումանյանի հոդվածները՝ Ձևը և հոգին։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդա՛ ,,Աղավնու վանքը,, բալլադը:
Համացանից պարզի՛ր՝ ինչ է բալլադը: 
Հետազոտական աշխատանք. հայկական որ վանքների կամ եկեղեցիների մասին է այս ավանդույթը: 
Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր: 
Բալլադում պատմական կերպարներ կա՞ն: 

20.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

,,Աներևույթ թագավորությունը,, հեքիաթի քննարկում։

Թումանյանի հոդվածները՝ Խոսք սկսնակ բանաստեղծներին։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդալ Թումանյանի բանաստեղծությունները, ընտրել մեկը, սովորել անգիր, պատրաստել տեսանյութ կամ ռադիոնյութ։ 

18.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

Կարդում ենք Թումանյան 

Թումանյանի հոդվածները՝ Խոսք սկսնակ բանաստեղծներին։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդա՛ Թումանյանի ,,Աներևույթ թագավորությունը,, հեքիաթը ։ 

Ներկայացրո՛ւ հեքիաթի գաղափարը, դուրս գրի՛ր այդ գաղափարը ցույց տվող հատվածները։ 

Գրի՛ր քո կարծիքը հեքիաթի վերաբերյալ։ 

Անհասկանալի բառերը դուրս բերել, բառարանի օգնությամբ բացատրել։ 

13.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

Տերյանական ընթերցումներ

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

,,Կարդում ենք Տերյան ,, նախագծի ամփոփում։ Պատումի տեսքով ներկայացնել՝ ինչ եք կարդացել Տերյանից, որոնք են ձեր սիրելի բանաստեղծությունները, ինչո՞վ է յուրահատուկ Տերյանը։ /8-10 նախադասություն/։ 

11.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

Տերյանական ընթերցումներ

Տերյանի մասին

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Իմ խաղաղ երեկոն է հիմա

Մեղմալույս, և՛ տխուր, և՛ անուշ.

Քեզ երբեք սիրտըս չի մոռանա,

Իմ մաքո՛ւր, առաջին իմ անուրջ...

Տարիներ, տարիներ կըսահեն,

Կըմեռնեն երազները բոլոր —

Քո պատ՛կերը անեղծ կըպահեմ

Օրերում անհաստատ ու մոլոր։

Ե՛վ տանջանք, և՛ բեկում, և՛ թախիծ —

Սև օրեր ես դեռ շա՜տ կըտեսնեմ.

Անունըդ թող փարոս լինի ինձ

Սուտ կյանքի և դառը մահու դեմ..

1. Բանաստեղծությունը վերնագիր չունի, վերնագրեք և բացատրեք ձեր ընտրած վերնագիրը:

2.  Բացատրի՛ր բառերը՝ անուրջ, անեղծ, անհաստատ, բեկում, փարոս:

3. Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծությունը, ո՞ր տողերից է դա զգացվում:

3. Ինչպիսի բառեր են մգեցված բառերը, դրանք փոխարինիր համարժեք այլ բառերով, այնպես որ բանաստեղծությունն ավելի ուրախ տրամադրություն արտահայտի: 

4. Բացատրի՛ր՝ 

Իմ խաղաղ երեկոն է հիմա:

Անունդ թող փարոս լինի ինձ:

Սարի ետևում շողերը մեռան.

Անուշ դաշտերը պատեց կապույտ մեգ.

Տխուր երեկոն զարկել է վրան.

— Սիրտըս կարոտով կանչում է քեզ՝ ե՛կ։

Խորհրդավոր է երկինքն երազուն.

Վարսաթա՜փ ուռի, դողդոջո՜ւն եղեգ.

Արծաթ խոսքերով աղբյուրն է խոսում.

—Սիրտըս կարոտով կանչում է քեզ՝ ե՛կ։

Ծաղիկներն ահա քնքուշ փակվեցին,

Բացվեցին երկնի ծաղիկներն անհաս.

Սև տագնապները իմ սիրտը լցրին.

— Արդյոք ո՞ւր ես դու, իմ անուշ երազ։

Սիրտ իմ, այդ ո՞ ւմ ես դու իզուր կանչում,

Տե՛ս՝ գիշերն անցավ, աստղերը մեռան,

Մենավոր իմ սիրտ, մոլորված թռչուն,

Կարոտիդ կանչը չի հասնի նրան...

1. Առանձնացնել բնության նկարագրությունները:

2. Բացատրեք բառերը՝  պատել, վարսաթափ, տագնապ:

3. Ո՞ր տողերում է արտահայտված բանաստեղծի անձնական ապրումը:

06.02.2025

Աշխատանք դասարանում 

Կարդում ենք Տերյան, բանաստեղծությունների ընթերցում քննարկում։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Տերյանից անգիր սովորել որևէ բանաստեղծություն, պատրաստել տեսանյութ, հրապարակել բլոգում և ուղարկել tatev.abrahamyan@mskh.am էլ․ փոստին։ 

 03.02.2025

Աշխատանք դասարանում 

Կարդում ենք Տերյան

Տեսա երազ մի վառ.
Ոսկի մի դուռ տեսա,
Վըրան փերուզ կամար,
Սյուները հուր տեսա։

Տեսա ծաղկած այգին,
Սոսի սուրբ ծառ տեսա,
Մի հըրեշտակ անգին
Սոսից պայծառ տեսա։

Երկու բաժակ տեսա,
Ոսկի գինին էր վառ.
Երկու նիզակ տեսա,
Երկու անգին գոհար։

Սիրտս խոցված տեսա,
Վերքիս արյունն էր վառ,
Դահճիս կանգնած տեսա,
Ասի — արևս ա՜ռ…

1.Բանաստեղծությունից դուրս գրի՛ր բոլոր այն բառերը, որոնք գույն են հաղորդում: 

2.Ի՞նչն է գերիշխում բանաստեղծության մեջ՝ խո՞հը, թե՞ տրամադրությունը: 

3. Ո՞ր տողերն են բնութագրում բանաստեղծության հերոսին:

4.  Ի՞նչն է ստեղծում բանաստեղծության ռիթմը՝ բառե՞րը, հնագավորո՞ւմը, տողերի չա՞փը, թե՞ մի այլ բան: 

Տխրություն 

Սահուն քայլերով, աննշմար, որպես քնքուշ մութի թև,

Մի ըստվեր անցավ ծաղիկ ու կանաչ մեղմիվ շոյելով.
Իրիկնաժամին թփերն օրորող հովի պես թեթև
Մի ուրու անցավ, մի գունատ աղջիկ ճերմակ շորերով...
Արձակ դաշտերի ամայության մեջ նա մեղմ շշնջաց,
Կարծես թե սիրո քնքուշ խոսք ասաց նիրհող դաշտերին.—
Ծաղիկների մեջ այդ անուրջ կույսի շշուկը մնաց
Եվ ծաղիկները այդ սուրբ շշուկով իմ սիրտը լցրին...

1. Անծանոթ բառերը դուրս գրի՛ր և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

2. Դուրս գրի՛ր համեմատությունները:

3. Ո՞ր բառն է ավելի հարազատ բանաստեղծության ոգուն՝ ստվե՞րը, ուրո՞ւն, թե՞ աղջիկը: 

4. Բանաստեղծական ո՞ր պատկերն է իր մեջ խտացնում ընդհանուր տրամադրությունը:

5. Ցույց տուր բանաստեղծության կապը վերնագրի՛ հետ:

6. Ինքդ վերնագրի՛ր բանաստեղծությունը: 

Fatum
Կախարդական մի շղթա կա երկնքում՝
Աներևույթ, որպես ցավը խոր հոգու.
Իջնում է նա հուշիկ, որպես իրիկուն,
Օղակելով լույս աստղերը մեկ֊մեկու։
Մեղմ գիշերի գեղագանգուր երազում՝
Այն աստղերը, որպես մոմեր սրբազան,
Առկայծում են կարոտագին, երազուն՝
Հավերժաբար իրար կապված և բաժան։
Ես ու դու էլ շղթայված ենք իրարու.
Կարոտավառ երազում ենք միշտ իրար,
Միշտ իրար հետ, բայց միշտ բաժան և հեռու,
Աստղերի պես և՛ հարազատ, և՛ օտար...
1. Բացատրի՛ր բառերը՝ աներևույթ, առկայծել, կարոտագին, կարոտավառ: 
2. Բանաստեղծությունից գտի՛ր համեմատություններ: 
3. Գրավոր վերլուծել բանաստեղծությունը, ի՞նչ է ներկայացված: 
4. Ի՞նչ է նշանակում fatum, նայեք բառարաններում, համացանցում: 
5. Գրի՛ր շարադրություն վերնագրերից մեկով ՝ ,,Միշտ իրար հետ, բայց միշտ բաժան, հեռու,, ,  ,,Իջնում է հուշիկ,, : 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

,,Մթնշաղի անուրջներ,, ժողովածուից կարդալ բանաստեղծությունները, մեկն ընտրությամբ սովորել անգիր։ Ընթերցածները ներկայացնել բլոգում՝ մեկնաբանությամբ։