7-րդ դասարան, Գրականություն․ Երրորդ ուսումնական շրջան

01.04.2025

Աշխատանք դասարանում

Աղայանի մանկավարժակամ մտքերի քննարկում, մեկնաբանում:

Դաստիարակելու համար ոչ թե երկար ժամանակ է հարկավոր, այլ կարճ ժամանակի խելացի օգտագործում:

Աշակերտը պիտի հասկանա, մարսե ամեն բան, ինչ որ սովորում է վարժապետից, որպեսզի նա ոչ թե մի անշունչ բառագիրք դառնա, այլ

նախապատրաստվի լինել կենդանի և առողջ դատողություն ունեցող խելոք մարդ։

 Հաճախ շատ գիտուն պրոֆեսորը պիտանի չէ որպես ուսուցիչ:

Թումանյան-Աղայան

Աղայանի մասին

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդա՛ Աղայանի ,,Մանկական աշխարհայացք կամ Լույս ու մութ աշխարհները,, հեքիաթի առաջին մասը: 

1. Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ:

2. Բնութագրի՛ր Գյուլնազ տատին:

3. Առաջին հատվածից դուրս բեր կարևոր միտք արտահայտող տողը կամ տողերը և մեկնաբանի՛ր: 

4. Կարդա՛ տեղեկություններ Աղայանի մասին (բանավոր ներկայացնել դասարանում): 

Արձակուրդային աշխատանք

• ,,Ուսումնական գարուն,, նախագիծ
• Մարտ ամսվա ինքնագնահատում

20.03.2025

Աշխատանք դասարանում

Հետաքրքիր դեպքեր Չարենցի կյանքից

18.03.2025

Աշխատանք դասարանում

Հետաքրքիր դեպքեր Չարենցի կյանքից

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1.Կարդա՛ Չարենցի ,,Տաղարան,, շարքի բանաստեղծությունները։ 

2. Առանձնացրո՛ւ քեզ դուր եկած բանաստեղծությունները, մեկնաբանիր։

3.Շարքի բանաստեղծությունները հիմնականում ինչ բովանդակություն ունեն, ինչ թեմայով են գրված։ 

4. Ի՞նչ է տաղը, ո՞ւմ է նվիրված շարքը։

5. Ո՞րն է բանաստեղծությունների լեզվական առանձնահատկությունը։ 

13.03.2025

Աշխատանք դասարանում

Չարենցյան ֆլեշմոբ

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդա՛ բանաստեղծությունը.
Ու վառվո՜ւմ է օրերում սիրտս, որպես ողջակեզ.
Ջե՜րմ հողմերում ու հրում քե՜զ եմ տեսնում հիմա ես:
Փռել ես հուրդ ոսկի, վառել ես կյանքը մթար,
Վառել ես սիրտս՝ խոսքի կարկաչներով արեւառ:
Բա՜ց ես թողել հողմային քո նժույգները կարմիր,
Որ հրդեհեն կյանքը հին ու քաղաքները մարմար:
Ու թռչում են սրընթաց քո նժույգները հիմա –
Քա՛ղցր է աշխարհը սրտիս, քաղցր է կյանքը, որպես մահ…
1. Բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր բառերը: 
2. Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծությունը: 
3. Գրի՛ր շարադրություն վերնագրերից մեկով կամ առաջարկի՛ր այլ վերնագիր.
Ու վառվում է օրերում

Ոսկե հուր է փռված 

Թռչում են սրընթաց նժույգները

Քաղցր է աշխարհը, քաղցր է կյանքը...

11.03.2025

 Աշխատանք դասարանում

Հնչում են օրերը, կանչում են,

Օրերը – կարմիր ու բոսոր.

Օրերը ղողանջ ու հնչյուն են,

Զնգում են՝ հրե ու հզոր: 

 

Ու սիրտս զնգում է, զնգում է,

Թռչում է՝ կրակ է ու բոց.

Լսո՞ւմ ես սրտի իմ զնգունը, 

Լսո՞ւմ ես, լսո՞ւմ ես, թե ոչ… 

 

Կրա՛կ կա սրտիս մեջ, կրա՛կ կա,

Հրդեհ է՝ վառվում է հրկեզ.

Ալիքը, կուզեմ, որ արա՛գ գա – 

Անդարձ է կարոտը երգիս: 

 

Կուզեմ, որ կյանքի մեջ գալիք այն 

Երգերս զնգան ու հնչեն 

– Կուզեմ, որ լսե, ա՜խ, գալիքը 

Երգերս այս վառ ու հնչեղ…

1. Բացատրի՛ր բառերը՝ բոսոր,ղողանջ, հրե, բոց, գալիք։ 

2. Ի՞նչ գույն է փոխանցում բանաստեղծությունը։ Դո՛ւրս գրիր գույն արտահայտող բառերը։ 

3. Ի՞նչ տրամադրություն, զգացում է փոխանցում բանաստեղծությունը։ 

4. Փորձ՛ր մեկնաբանել բանաստեղծությունը։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Ես իմ անուշ Հայաստանի Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ բարն եմ սիրում, Մեր հին սազի ողբանվագ, լացակումած լարն եմ սիրում, Արնանման ծաղիկների ու վարդերի բույրը վառման, Ու նաիրյան աղջիկների հեզաճկուն պա՛րն եմ սիրում։ Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսե, Արևն ամռան ու ձմեռվա վիշապաձայն բուքը վսեմ, Մթում կորած խրճիթների անհյուրընկալ պատերը սև, Ու հնամյա քաղաքների հազարամյա քա՛րն եմ սիրում։ Ո՛ւր էլ լինեմ - չե՛մ մոռանա ես ողբաձայն երգերը մեր, Չե՜մ մոռանա աղոթք դարձած երկաթագիր գրքերը մեր, Ինչքան էլ սո՜ւր սիրտս խոցեն արյունաքամ վերքերը մեր - Էլի՛ ես որբ ու արնավառ իմ Հայաստան - յա՛րն եմ սիրում։ Իմ կարոտած սրտի համար ո՛չ մի ուրիշ հեքիաթ չկա․ Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա․ Աշխա՛րհ անցի՛ր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա․ Ինչպես անհաս փառքի ճամփա՝ ես իմ Մասիս սա՛րն եմ սիրում։

Առաջադրանքներ

1. Բացատրի՛ր բառերը՝ արևահամ, սազ, ողբանվագ, արնանման, վիշապաձայն, վսեմ, հնամյա, խրճիթ, խոցել, յար, փառք։ 

2. Դուրս գրի՛ր բարդ բառեր։ 

3. Քո բառերով ներկայացրո՛ւ բանաստեղծության բովանդակությունը։ 

4. Համացանցից ճշտի՛ր ,թե ովքեր են Նարեկացին և Քուչակը։

5. Դուրս գրիր մակդիրները։ 

06.03.2025

 Աշխատանք դասարանում

Կարդում ենք Չարենց

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Դու իմ գարնան առավոտ- ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա.
Դու հարազա՜տ, սրտիս մոտ – ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա:
Եվ դու, ոսկի իմ ամառ, հրանման, հրավառ,
Ամռան կեսօր դու իմ տոթ – ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա:
Եվ դու, ոսկի իմ աշուն, աշնան մրգի պես հասած,
Անուշացած մրգի հոտ – ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա:
Դուք բոլորդ հեռացել, մնացել եմ հիմա ծեր
Եվ իմ սրտով արյունոտ – ինչպե՞ս կանչեմ ձեզ հիմա:
Ահա սրտին իմ արդեն մոտեցել է մի պառավ
Ու բերել է մահվան բոթ – ինչպե՞ս կանչեմ ձեզ հիմա…

Առաջադրանքներ

1. Քո կարծիքով այս բանաստեղծությամբ ինչ է ուզում ասել Չարենցը:

2. Բացատրի՛ր բառերը՝ հրանման, տոթ, բոթ:

3. Բանաստեղծությունից դուրս գրի՛ր մակդիրները:

4. Ի՞նչ բառերով է Չարենցը  ներկայացնում /ինչպիսի/ գարունը, ամառը, աշունը:

5. Ո՞ր տողն է կրկնվում, քո կարծիքով այդ կրկնությունը ի՞նչ է տալիս բանաստեղծությանը:

04.03.2025

 Աշխատանք դասարանում

Դու իմ գարնան առավոտ- ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա.
Դու հարազա՜տ, սրտիս մոտ – ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա:
Եվ դու, ոսկի իմ ամառ, հրանման, հրավառ,
Ամռան կեսօր դու իմ տոթ – ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա:
Եվ դու, ոսկի իմ աշուն, աշնան մրգի պես հասած,
Անուշացած մրգի հոտ – ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա:
Դուք բոլորդ հեռացել, մնացել եմ հիմա ծեր
Եվ իմ սրտով արյունոտ – ինչպե՞ս կանչեմ ձեզ հիմա:
Ահա սրտին իմ արդեն մոտեցել է մի պառավ
Ու բերել է մահվան բոթ – ինչպե՞ս կանչեմ ձեզ հիմա…

Առաջադրանքներ

1. Քո կարծիքով այս բանաստեղծությամբ ինչ է ուզում ասել Չարենցը:

2. Բացատրի՛ր բառերը՝ հրանման, տոթ, բոթ:

3. Բանաստեղծությունից դուրս գրի՛ր մակդիրները:

4. Ի՞նչ բառերով է Չարենցը  ներկայացնում /ինչպիսի/ գարունը, ամառը, աշունը:

5. Ո՞ր տողն է կրկնվում, քո կարծիքով այդ կրկնությունը ի՞նչ է տալիս բանաստեղծությանը:

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդա՛ Չարենցի բանաստեղծությունները, մեկը քո ընտրությամբ սովորի՛ր անգիր: 
Փորձի՛ր մեկնաբանել ընտրածդ բանաստեղծությունը:  Պատրաստի՛ր տեսանյութ կամ ռադիոնյութ։

27.02.2025

 Աշխատանք դասարանում

Բանաստեղծությունների ընթերցում, քննարկում։

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդա՛  Թումանյանի ,,Անգին քարը,,  հեքիաթը, բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր անհասկանալի բառերը,  բլոգումդ մի քանի նախադասությամբ ներկայացրու կարծիքդ, մտքերդ հեքիաթի վերաբերյալ, արդյոք հեքիաթը որևէ գաղափար է արտահայտում: 

Ծանոթացի՛ր Թումանյանի մյուս հեքիաթներին: 

1. Ի՞նչ առանձնահատկություններ ունեն Թումանյանի հեքիաթները, քո կարծիքով:

2. Ի՞նչ դարձվածքներ են առաջացել Թումանյանի հեքիաթներից, ի՞նչ են նշանակում:

25.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

Ուսումնասիրություններ՝

• Վերնատուն
• Ինչո՞ւ Ամենայն հայոց բանաստեղծ
• Թումանյանը և Լոռին
• Թումանյանը և Թիֆլիսը 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդալ Թումանյանի բանաստեղծությունները, ընտրել մեկը, սովորել անգիր, պատրաստել տեսանյութ կամ ռադիոնյութ։ 

20.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

,,Երկաթուղու շինարարությունը,, պատմվածքի քննարկում։

Կարդում ենք Թումանյան

Թե ինչպես Թումանյանը կտավներ փրկեց

Ուսումնասիրություններ՝

• Վերնատուն
• Ինչո՞ւ Ամենայն հայոց բանաստեղծ
• Թումանյանը և Լոռին
• Թումանյանը և Թիֆլիսը 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդա՛ Թումանյանի ,,Փարվանա,, բալլադը և 8-9 նախադասությամբ արձակ շարադրի՛ր բովանդակությունը: 
Փորձի՛ր պազել՝ ինչ է բալլադը: 

Կարող ես դիտել ,,Փարավանա,, բալլադի հիման վրա նկարահանված անիմացիոն ֆիլմը։ 

18.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

Կարդում ենք Թումանյան

Թե ինչպես Թումանյանը կտավներ փրկեց

Ուսումնասիրություններ՝

• Վերնատուն
• Ինչո՞ւ Ամենայն հայոց բանաստեղծ
• Թումանյանը և Լոռին
• Թումանյանը և Թիֆլիսը 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդա՛ ,,Երկաթուղու շինարարությունը,, պատմվածքը: 

Պատմվածքի վերաբերյալ շարադրի՛ր կարծիքդ 3-4 նախադասությամբ: 

13.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

Տերյանական ընթերցումներ

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

,,Կարդում ենք Տերյան ,, նախագծի ամփոփում։ Պատումի տեսքով ներկայացնել՝ ինչ եք կարդացել Տերյանից, որոնք են ձեր սիրելի բանաստեղծությունները, ինչո՞վ է յուրահատուկ Տերյանը։ /8-10 նախադասություն/։ 

11.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

Տերյանական ընթերցումներ

Տերյանի մասին

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Իմ խաղաղ երեկոն է հիմա

Մեղմալույս, և՛ տխուր, և՛ անուշ.

Քեզ երբեք սիրտըս չի մոռանա,

Իմ մաքո՛ւր, առաջին իմ անուրջ...

Տարիներ, տարիներ կըսահեն,

Կըմեռնեն երազները բոլոր —

Քո պատ՛կերը անեղծ կըպահեմ

Օրերում անհաստատ ու մոլոր։

Ե՛վ տանջանք, և՛ բեկում, և՛ թախիծ —

Սև օրեր ես դեռ շա՜տ կըտեսնեմ.

Անունըդ թող փարոս լինի ինձ

Սուտ կյանքի և դառը մահու դեմ..

1. Բանաստեղծությունը վերնագիր չունի, վերնագրեք և բացատրեք ձեր ընտրած վերնագիրը:

2.  Բացատրի՛ր բառերը՝ անուրջ, անեղծ, անհաստատ, բեկում, փարոս:

3. Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծությունը, ո՞ր տողերից է դա զգացվում:

3. Ինչպիսի բառեր են մգեցված բառերը, դրանք փոխարինիր համարժեք այլ բառերով, այնպես որ բանաստեղծությունն ավելի ուրախ տրամադրություն արտահայտի: 

4. Բացատրի՛ր՝ 

Իմ խաղաղ երեկոն է հիմա:

Անունդ թող փարոս լինի ինձ:

Սարի ետևում շողերը մեռան.

Անուշ դաշտերը պատեց կապույտ մեգ.

Տխուր երեկոն զարկել է վրան.

— Սիրտըս կարոտով կանչում է քեզ՝ ե՛կ։

Խորհրդավոր է երկինքն երազուն.

Վարսաթա՜փ ուռի, դողդոջո՜ւն եղեգ.

Արծաթ խոսքերով աղբյուրն է խոսում.

—Սիրտըս կարոտով կանչում է քեզ՝ ե՛կ։

Ծաղիկներն ահա քնքուշ փակվեցին,

Բացվեցին երկնի ծաղիկներն անհաս.

Սև տագնապները իմ սիրտը լցրին.

— Արդյոք ո՞ւր ես դու, իմ անուշ երազ։

Սիրտ իմ, այդ ո՞ ւմ ես դու իզուր կանչում,

Տե՛ս՝ գիշերն անցավ, աստղերը մեռան,

Մենավոր իմ սիրտ, մոլորված թռչուն,

Կարոտիդ կանչը չի հասնի նրան...

1. Առանձնացնել բնության նկարագրությունները:

2. Բացատրեք բառերը՝  պատել, վարսաթափ, տագնապ:

3. Ո՞ր տողերում է արտահայտված բանաստեղծի անձնական ապրումը:

06.02.2025

 Աշխատանք դասարանում 

Կարդում ենք Տերյան․ բանաստեղծությունների ընթերցում և քննարկում։ 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Անգիր սովորել Տերյանի բանաստեղծություններից մեկը, ձայնագրել կամ տեսագրել, հրապարակել բլոգում։ 

04.02.2025

Աշխատանք դասարանում 

Կարդում ենք Տերյան

Աշուն է. օրերը ցրտում են

Աշուն է. օրերը ցրտում են...
Գիշերը սուզվում է միգում.
Այնքան քնքշություն կա սրտում իմ,
Այնքան մեղմություն իմ հոգում։
Այնքա՜ն տխրություն, և անուշ է,
Անուշ է ցավն այս հետին.—
Բոլորը երազ է և հուշ է,

Ոսկի է — թափվում է գետին...

1. Անծանոթ բառերը դուրս գրի՛ր և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

2. Առանձնացրու՛ աշունը նկարագրող տողերը հերոսի զգացումը նկարագրող տողերից:

3. Բացատրի՛ր պատկերը.

Բոլորը երազ է և հուշ է,

Ոսկի է — թափվում է գետին...

4. Քո կարծիքով ինչի՞ն է վերաբերում ոսկի է բնորոշումը՝ աշնան՞նը, երա՞զին, հուշի՞ն, թե՞ այլ բանի: 

5. Ի՞նչն է իշխում բանաստեղծության մեջ՝ պատկե՞րը, ձա՞յնը, գու՞յնը, զգացո՞ւմը, այլ: 

Տխրություն 

Սահուն քայլերով, աննշմար, որպես քնքուշ մութի թև,

Մի ըստվեր անցավ ծաղիկ ու կանաչ մեղմիվ շոյելով.
Իրիկնաժամին թփերն օրորող հովի պես թեթև
Մի ուրու անցավ, մի գունատ աղջիկ ճերմակ շորերով...
Արձակ դաշտերի ամայության մեջ նա մեղմ շշնջաց,
Կարծես թե սիրո քնքուշ խոսք ասաց նիրհող դաշտերին.—
Ծաղիկների մեջ այդ անուրջ կույսի շշուկը մնաց
Եվ ծաղիկները այդ սուրբ շշուկով իմ սիրտը լցրին...

1. Անծանոթ բառերը դուրս գրի՛ր և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

2. Դուրս գրի՛ր համեմատությունները:

3. Ո՞ր բառն է ավելի հարազատ բանաստեղծության ոգուն՝ ստվե՞րը, ուրո՞ւն, թե՞ աղջիկը: 

4. Բանաստեղծական ո՞ր պատկերն է իր մեջ խտացնում ընդհանուր տրամադրությունը:

5. Ցույց տուր բանաստեղծության կապը վերնագրի՛ հետ:

6. Ինքդ վերնագրի՛ր բանաստեղծությունը: 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1.Գրի՛ր 5 հետաքրքիր փաստ Տերյանի մասին։ 

2. Գտի՛ր հուշեր, հետաքրքիր պատմություններ Տերյանի մասին և ներկայացրու բլոգումդ։ 

3. Ի՞նչ բանաստեղծական ժողովածուներ ունի Տերյանը։ Նշե՛ք վերնագրերը։